Temel TOMBUL1, Ömer ANLAR1, Adnan ÇINAL2, Osman TANIK3

1Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı
2Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Anabilim Dalı
3SSK Okmeydanı Eğitim Hastanesi, Nöroloji Kliniği

Anahtar Kelimeler: Multipi skleroz, elektroretinografi, vizuel uyarılmış potansiyel

Özet

Optik sinirin nöronal iletideki rolünü bozarak vizuel disfonksiyonun oluşmasında rolü olan faktörlerin, retinal yapıları ne derecede etkilediği sorusu, multipi sklerozlu (MS) hastalarda oldukça ilgi çekici bir konudur. Elektroretinografi (ERG) retinal fonksiyonun değerlendirilmesinde kantıtatıf ve sensitiv bir ölçüm olanağı sağlar. MS'de vizuel sistem bozukluğu çoğunlukla retrobulber nörite bağlı olmakla birlikte, patolojik sürecin klinik ve elektrofizyolojik yansıması değişken olabilir. Bu nedenle çalışmamızda MS'li hastalar ve kontrollerdeki flaş uyarımlı elektroretinografi (F-ERG) ve patern vizuel uyarılmış potansiyel (PR-VEP) bulgularını araştırdık . Kesin MS tanısı alan 8'i erkek 7'si kadın 15 hasta ile 12 normal bireyde F-ERG ve PR-VEP incelemesi yapıldı. Kayıtlamalarda korneal lens elektrodu ve altın iğne elektrodlar kullanıldı. Averajlama işlemi yapıldı. F-ERG karanlık bir odada her iki göze flash stimulatörle 1 joule şiddetinde ışık uyaran verilerek yapıldı. ERG'de major parametreler olan pozitif kompanentli "a" ve negatif kompanentli "b" dalga latansları ile "a -b" pik-to-pik amplitüdleri ölçüldü. Kontrol grubu ile yapılan karşılaştırmada b dalga latans ortalamalarında anlamlı uzama saptanırken (p<0.05) birinci dalganın latans ortalamalarında istatistiki fark bulunmadı. Normal değerlerle karşılaştırıldığında PR-VEP'te hasta grubunda %87 oranında bozukluk saptanırken F-ERG ile bozukluk saptanma oranı %20 idi. MS'daki bazı değişkenlerle özellikle ERG amplitüdü arasında güçlü doğrusal bir ilişki dikkati çekmiştir. ERG ile hastalık süresi (p=0.002) ve VEP amplitüdü (p=0.01) arasında güçlü, VEP latansı ile arasında çok güçlü (p=0.001) negatif korelasyon saptandı. MS'daki vizuel fonksiyon bozukluğunda ve bunun klinik yansımasında elektrofizyolojik değerlendirmenin önemi ortaya konuldu. Daha çok retinanın iç nükleer tabakası ve kısmen de bipolar hücreler tarafından oluşturulduğu düşünülen ikinci major dalganın (b) anormalliği en sık rastlanan ERG bulgusudur. ERG'deki bozuklukların retina üzerinde inhibitör fonksiyonlara sahip olan optik sinirin sentrofugal liflerinin tutulumu ile ilişkili olması olasıdır.