Akut İskemik İnmeli Hastalarda Tromboliz Sonrası Erken Nörolojik Kötüleşmenin Risk Faktörlerinin Belirlenmesi

Yasemin Dinç1, Rıfat Özpar2, Bahattin Hakyemez2, Mustafa Bakar1

1Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye
2Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye

Anahtar Kelimeler: İntravenöz rt-PA tedavisi, erken nörolojik kötüleşme, ASPECT skoru

Özet

Amaç: Akut iskemik inme (Aİİ) tedavisinde intravenöz (İV) rekombinant doku plazminojen aktivatörü (rt-PA) tedavisinin etkinliği birçok çalışmada gösterilmiş ve İV rt-PA tedavisi tüm dünyada giderek artan bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Aİİ’de erken nörolojik kötüleşme (ENK) yaygın bir durumdur ve potansiyel olarak kötü klinik sonlanım ile ilişkilidir. Aİİ’de ENK prevalansı yapılan çalışmalarda %13 ile %37 arasında değişmektedir. Bu çalışmanın amacı İV rt-PA tedavisi alan Aİİ’li hastalarda ENK prevalansının ve risk faktörlerinin belirlenmesidir.

Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya 01.01.2020-01.01.2021 tarihleri arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı tarafından İV rt-PA tedavisi verilmiş 157 hasta retrospektif olarak dahil edildi. ENK olan hastalar, olmayanlar ile kıyaslanarak riskli grubun belirlenmesi planlandı.

Bulgular: ENK ile ilişkili klinik, radyolojik ve demografik veriler değerlendirildiğinde yaş (p=0,023), serum glukoz düzeyi (p=0,045), taburculuktaki The National Institutes of Health Stroke skoru (p<0,01), Alberta Stroke Program Early CT (ASPECT) skoru (p<0,01), majör damar oklüzyonu varlığı (p=0,012), kardiyoembolizme bağlı iskemik inme (p=0,002), klinik sonlanım (p<0,001) ve semptomatik intraserebral kanama (p<0,001) ile anlamlı istatistiksel ilişki saptandı. ENK ile ilişkili anlamlı değişkenler binary lojistik regresyon ile değerlendirildiğinde en anlamlı değişkenlerin yaş (p=0,006) ve ASPECT skoru (p<0,001) olduğu saptandı.

Sonuç: ENK sebepleri multifaktöriyeldir. Risk faktörlerinden en ilişkili olanları ileri yaş ve düşük ASPECT skoru olarak saptanmıştır. ENK’nın en sık sebebinin ise majör damar oklüzyonuna mekanik trombektomi yapılamaması olduğu anlaşıldı. Sanılanın aksine İV rt-PA tedavisi alan Aİİ’li hastalarda ENK’nın en sık sebebi semptomatik intrakraniyal kanama değil yetersiz rekanalizasyon ya da geç rekanalizasyon olarak değerlendirildi.