Multiple sklerozlu hastalarda yorgunluk mizaç karakter profili ile ilişkili mi?

Suzan Üstün1, Sadullah Sağlam2, Sema Sağlam3, Murat Kuloğlu3, Serpil Bulut4

1Sağlık Bakanlığı Elazığ Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği Elazığ Türkiye
2Sağlık Bakanlığı Elazığ Ruh Ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Nöroloji Kliniği Elazığ Türkiye
3Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Elazığ Türkiye
4Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Elazığ Türkiye

Anahtar Kelimeler: Multiple skleroz, yorgunluk, kişilik, mizaç karakter profili

Özet

AMAÇ: Bu çalışmada, Multiple Skleroz (MS) hastalarında ‘‘Yorgunluk’’ ile ‘‘Mizaç Karakter Profili’’ arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.

YÖNTEMLER: Çalışmaya Ağustos-Aralık 2010’da Fırat Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı’nda takip edilen 75 MS hastası ile kontrol amaçlı 75 sağlıklı gönüllü birey alındı. Olguların sosyodemografik özellikleri önceden hazırlanan standart forma kaydedildi. Hasta ve kontrollerin kişilik özellikleri Cloninger’in geliştirdiği ‘‘Mizaç Karakter Envanteri’’ kullanılarak belirlendi. Yorgunluk Şiddet Ölçeği kullanılarak yorgun olanlar belirlendi. Verilerin istatistiksel analizi SPSS 16, 0 ile yapıldı.

BULGULAR: Çalışmada; MS’li hastalarda ‘‘Mizaç Karakter Profili’’ parametrelerinden ‘‘Zarardan Kaçınma’’ ve “Dürtüsellik” yüksekliğinin, ‘‘Sosyal Onaylama’’nın düşüklüğünün yorgunluğa bağlı olduğu bulundu. Yorgun MS’lilerin yorgun olmayan MS’lilere ve kontrol grubuna göre çekingen ve pasif özellik sergiledikleri, kendine güven sorunu yaşadıkları, zararlı uyarılara karşı kendilerini engelleme eğilimleri olduğu, çabuk yoruldukları, karamsar olduğu, kötümser düşündüğü ve hoşgörü göstermede zorlandıkları saptandı. Multiple Skleroz hastalarının, Yorgunluk Şiddet Ölçeği’ne göre yorgun sınıfına girmeseler bile sağlıklı bireylere göre daha yorgun-bitkin oldukları bulundu. Multiple Sklerozlu hastalarda yorgunluktan bağımsız olarak sağlıklı kontrollere göre ‘‘Sebat Etme’’ ve ‘‘Amaçlılık’’ skorları anlamlı düzeyde düşük bulundu. Buna göre; MS’li hastaların sağlıklı kontrollere göre kolaylıkla vazgeçme eğilimleri olduğu, verimlerinin daha düşük olduğu, hareket etmede, karar vermede, düzenli olmakta, yüksek başarı hedefleri için çalışmakta ve amaçlarını belirlemede zorlandıkları saptandı.

SONUÇ: Sonuç olarak, MS’li hastalarda yorgunluğun mizaç ve karakter özelliklerini anlamlı olarak etkilediği bulunmuştur.