Multipl Sklerozlu Hastalarda Ardışık Postural Pertürbasyonlara Adaptasyonun Değerlendirilmesi
Yeliz Salcı1
, Ecem Karanfil1, Ender Ayvat1, Ayla Fil Balkan1, Jale Karakaya2, Songül Aksoy3, Kadriye Armutlu1, Aslı Kurne4, Rana Karabudak4
1Hacettepe Üni̇versi̇tesi̇ Fi̇zi̇k Tedavi̇ Ve Rehabi̇li̇tasyon Fakültesi̇, Ankara, Turkiye
2Hacettepe Üni̇versi̇tesi̇, Bioistatistik Bölümü,Ankara, Turkiye
3Hacettepe Üni̇versi̇tesi̇, Saglık Bilimleri Fakültesi, Odyoloji Bölümü, Ankara, Turkiye
4Hacettepe Üni̇versi̇tesi̇, Tıp Fakültesi, Nöroloji Bölümü, Ankara, Turkiye
Anahtar Kelimeler: Multipl skleroz, otomatik postüral yanıtlar, adaptasyon, düşme riski
Özet
Amaç: Anormal otomatik postural yanıtların multipl sklerozlu (MS) bireylerde denge kontrolünü bozduğu ve bu anormal yanıtların eğitim ile iyileştirilebileceği iyi bilinmektedir. MS’li bireylerde, otomatik postural yanıtların pertürbasyonlara adapte olma durumunun, sağlıklı bireylerden farkı net değildir. Bu çalışmanın amacı, MS hastalarının postural pertürbasyonlara adaptasyon yeteneğini değerlendirmek ve sağlıklı kontroller arasındaki farkları ortaya koymaktır
Gereç ve Yöntem: Genişletilmiş Engellilik Durum Ölçeği (EDSS) puanı 5.5 ve altında olan 69 MS hastası ve 61 sağlıklı birey çalışmaya dahil edilmiştir. NeuroCom Smart Balace Master sistem ile adaptasyon testi, Berg Denge Ölçeği (BBS) ve EDSS uygulanmıştır. Adaptasyon testi ile toes up (geriye) ve toes-down (öne) yönlerinde, her bir yön için 5 deneme olacak sekilde ardı sıra pertürbasyonlar verilmiştir. Bu pertürbasyonlar sırasında açığa cıkan postural salınımlar için salınım enerji puanı hesaplanmıştır
Bulgular: Adaptasyon testi sonuçlarına gore, 5 ardışık pertürbasyonda, sağlıklı bireylerin salınım enerji puanları MS’li bireylerden anlamlı derecede düşüktür (toes-up p=0,0001, toes-down p<0,001). Sağlıklı bireyler ve MS hastaları her iki yönde de 3. denemede adapte olmuşlardır ve salınım enerji puanlarının zaman içerisindeki değişimi gruplarda benzerdir. Toes-up adaptasyon oranı MS’li bireylerde (%17) sağlıklı bireylerden (%31) istatistiksel olarak düşük bulunmuştur (p=0,026); BBS ve EDSS yalnızca toes-up salınım enerji puanı ile anlamlı korelasyon göstermiştir (r=-0,402, r: sırasıyla 0,392).
Sonuç: Ambulatuvar MS hastalarında postüral cevapların adaptasyon yeteneği korunmuştur ancak daha yüksek salınım enerji puanları vardır. Motor stratejisi eğitimini planlarken, toes-up yönündeki adaptasyon oranının sağlıklılardan daha düşük olduğu dikkate alınmalıdır.