Parkinson Hastalığında Halüsinasyon Gelişimindeki Risk Faktörleri
Gülçin Benbir1, Sibel Özekmekçi1, Meral Çınar2, Fuat Beşkardeş3, Hülya Apaydın1, Ethem Erginöz4
1İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul
2İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul
3İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İstanbul
4Taksim Eğitim Hastanesi Nöroloji Kliniği, İstanbul
Anahtar Kelimeler: Parkinson hastalığı, halüsinasyon, REM davranış bozukluğu, motor komplikasyon, dopaminerjik tedavi
Özet
AMAÇ: Bilimsel zemin: Halüsinasyonlar Parkinson hastalışının (PH) sık görülen
nonmotor semptomlardan birisidir.
YÖNTEMLER: A m a ç: Bu çalışmada PH’da halüsinasyon gelişimi üzerine etkili
olabilecek risk faktörlerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Hastalar ve yöntem: Halüsinasyonu olan 70 PH hastası ile hiç
halüsinasyon gelişmemiş olan 60 PH hastası kontrol grubu olarak
incelemeye alınmıştır. ‹lk gruptaki hastaların halüsinasyonun ilk kez
ortaya çıktışı yaşlarıyla, kontrol gruptakilerin son muayenelerindeki
yaşları eşleştirilmiştir. Bu iki grupta, ilk PH semptomunun başlangıç yaşı,
PH süresi, Hoehn-Yahr (H&Y) skalası, Birleşik PH Deşerlendirme Ölçeşi
(BPHDÖ) puanları, levodopa ve dişer antiparkinson ilaçların kullanım
süresi ve dozları, doz sonu fenomeni, diskinezi ve REM uykusu davranış
bozukluşu (RDB) varlışı araştırılmıştır.
BULGULAR: Sonuçlar: Halüsinasyonları olan grupta PH baslangıç yaşının anlamlı
şekilde daha ileri olduşu izlenmiştir (p=0.02). BPHDÖ’nin günlük aktivite
ve motor bölümü ile H&Y puanları iki grup arasinda anlamlı farklılık
göstermemekle birlikte, beklendişi üzere, BPHDÖ’nin ilk bölümü
halüsinasyonlu hastalarda anlamlı derecede yüksek saptanmıştır
(p=0.0001). Her iki grupta levodopa ve dişer dopaminerjik ilaçların
günlük dozları ve kulllanım süreleri arasında anlamlı farklılık
görülmemiştir. Motor komplikasyonlar da iki grupta benzer oranlarda
bulunmuştur. Ancak RDB varlışı halüsinasyonlu grupta anlamlı şekilde
daha fazla saptanmıştır (p=0.007).
SONUÇ: Yorum: Parkinson hastalışında halüsinasyon gelişmesinde, hastalışın
ileri yaşlarda başlaması bir etken olabilmekte ve bu hastalarda REM
uykusu davranış bozukluşu sık eşlik eden faktörler arasında yer
almaktadır. Bunlara karşın hastalışın süresi, şiddeti ile antiparkinson
ilaçların doz ve süreleri halüsinasyon gelişmesinde rol oynamamaktadır.
Bu konuda literatür bildirilerinin çelişkili olması, multifaktoriyel bir
hastalık olduşu düşünülen PH’da halüsinasyon gelişmesinde başta
kognitif durum olmak üzere çok sayıda olası faktörün etkisi olabileceşini
düşündürmektedir.