Multipl Skleroz Patogenezinde Basamaklar - I: Nöroinflamasyondan Nörodejenerasyona

Özet

Bilimsel zemin: MS immunopatogenezinde inflamasyon uzun süre

boyunca zararlı olarak tanımlanmış olsa da son çalışmalar bu sürecin aynı zamanda yararlı ve nöron koruyucu etkinliğinin olabileceğini

düşündürmektedir. ‹nflamasyon bir taraftan hasarlandırma yaparken

diğer taraftan da dokuda homeostaz ve onarımı sağlayabilmektedir. Bu

durumda beynin normal yapı ve fonksiyonlarını sağlayan ve

inflamatuvar reaksiyonu sınırlayan kontrol mekanizmaları önem

taşımaktadır. Son etkinin nasıl sonuçlanacağı inflamasyonu engelleyici

ve tetikleyici faktörler arasındaki hassas dengeye bağlıdır.

Santral sinir sistemi (SSS) inflamasyonunda doku hasarının derecesi ve

yaygınlığı hem doğal (CD8+ T hücreleri ve antikorlar) hem de edinsel

(mikroglia/makrofajlar) immun sisteme ait elemanların lezyonlardaki

varlığına işaret etmektedir. ‹nflamasyon, yalnızca kan beyin bariyeri

aracılığı ile SSS’ne geçen hücrelerle sınırlı değildir. Endojen yerleşimli,

astrosit ve mikroglialardan oluşan lokal immun hücreler de bu sürece

katılırlar. Bu hücrelerden ikincil inflamatuvar mediatörlerin salınımıyla

SSS’ne özgün immun reaksiyon ortaya çıkar. Aktif MS plaklarında

inflamasyonu tetikleyici sitokinler ve kemokinler de saptanmıştır. Bu

karmaşık ve çoklu hücre ilişkilerinden oluşan sürecin olumlu yönleri de

bildirilmiştir.

‹zlenimler: Bu yöndeki kanıtlar; deneysel allerjik ensefalomyelit (DAE)

başlangıcından önce veya sonra, SSS’de interferon (‘nın varlığının

hastalığın ilerlemesini engellemesi, interferon-g‘ya karşı monoklonal

antikorlar verildiğinde DAE modelinde morbidite oranının artışı, CD4+ T

hücrelerinin mikrogliaları prostoglandin E2 gibi IL-12’yi inhibe eden

mediatörleri salgılamaları için uyarma potansiyeli taşımaları, DAE

modeline ait beyin örneklerinden izole edilen T hücrelerinin ‘brain

derived neurotrophic faktör’ gibi miyelin koruyucu faktörler

salgıladığının saptanması, makrofajların miyelin yıkım ürünlerinin

temizlenmesini sağlayarak remiyelinizasyonu tetiklemesi şeklinde

özetlenebilir.

Bu derleme multipl skleroz immunopatogenezinde inflamasyon varlığı

ve karşıt etkilerini tartışmaktadır. Tartışma, sürece katılan hücreler ve

görevlerini, inflamasyonun miyel in ve akson bütünlüğüne -

demiyelinizasyonun akson hasarına olan etkilerini içermekte ve uzun

yıllar boyunca tek yönlü ele alınan ve yalnızca olumsuz yönleri dile

getirilen inflamasyonun hangi yollar üzerinden yararlı etkilerinin

olabileceğini özetlemektedir.