Optik Nöritli Hastalarda Multipl Skleroz Gelişimi: Öngörücü Etmenlerin Analizi

Özet

AMAÇ: Optik nörit (ON), optik sinirin çoğunlukla geçici görme kaybına neden olan inflamasyonudur. Tek taraflı ON, multipl skleroz (MS)’un sık görülen başlangıç bulgusudur; ancak klinik izole sendrom (KİS) olarak kalabilmektedir. Bu çalışmada, izole ON geliştiren hastaların MS’e dönüşmesi ile ilişkili faktörlerin tanımlanması amaçlanmıştır.

YÖNTEMLER: İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, Multipl Skleroz Birimi Polikliniğinde 1987-2003 yılları arasında görülen 2836 hastanın dosyası gözden geçirilmiş ve ilk başvuruda, ON tanısı alan 90 hasta (61 kadın, 29 erkek) 2008 yılında birimimize davet edilerek, yeniden değerlendirilmiştir. Klinik ve demografik özellikler, görsel uyarılmış potansiyeller, beyin omurilik sıvısının (BOS) özelikleri, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) incelemeleri ve McDonald kriterlerine göre MS’e dönüşme tarihi tekrar gözden geçirilmiştir.

BULGULAR: ON’un ortalama başlangıç yaşı 109 ± 82 aydı. MS’e dönüşen hastaların %50’sinin 13 ay içinde (%95 güven aralığı; 4.4-19.6) kesin MS geliştirdiği gözlendi. Yirmi dokuz erkek hastanın dokuzu, 61 kadın hastanın altısı bilateral ON ile başvurdu (ki-kare; p= 0.012). İki hastanın izlemi sırasında nöromiyelitis optika gelişti. MS geliştirme riskinin T2/Flair lezyonlarının varlığı (p= 0.001), BOS’ta oligoklonal bandlar (OKB)’ın saptanması (p= 0.002), papilödem olmaması (p= 0.027), ileri düzeyde görsel kaybın olmaması (p= 0.016) ve görsel kaybın subakut (> 1 gün) gelişmesi (p= 0.005) ile anlamlı olarak arttığı belirlendi (log-rank testi). Cox orantılı hazard regresyon modeline göre incelenen parametrelerden MS’e dönüşümü en iyi şekilde öngören etmenlerin T2/Flair lezyonunun (hazard oranı 4.8, %95 güven aralığı 1.5-15.4) veya OKB’nin (hazard oranı 3.6, %95 güven aralığı 1.1-11.5) varlığı olduğu bulundu.

SONUÇ: Daha önceki çalışmalarda da belirtildiği gibi, T2 lezyonu ve BOS’ta OKB saptanması durumunda MS geliştirme riski belirgin derecede fazladır. Son zamanlarda MS patogenezinin erken dönemlerini daha iyi anlamamızı sağlayan çalışmalar, MS tedavisine erken başlamanın aksonal hasarı ve uzun dönemde nörolojik sekeli azaltmak gibi fayda sağlayacağına yönelik tartışmalar başlatmıştır. Bu sonuçların göz önünde bulundurulması erken tedavi için hasta seçimi ve prognozun belirlenmesi bakımından yol gösterici olabilir.