İnfratentöriyal İnmelerde Kognitif Etkilenme
Melek Kandemir1, İbrahim Örnek2, Dursun Kırbaş3
1Erenköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
2Florence Nightingale Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
3Bakırköy Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Sinir Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Serebellum, inme, kognitif etkilenme.
Özet
AMAÇ: 1980’li yılların ortalarında anatomik, davranışsal ve nöropsikolojik kanıtlarla serebellumun motor fonksiyonun ötesine uzanan bir rolü olduğu ileri sürülmeye başlanmıştır. Serebellumun kognisyon üzerindeki potansiyel rolünü gözden geçiren birçok makale yayınlanmıştır. Her iki fonksiyon da talamus aracılığıyla dentat nükleus ve frontal korteks arasındaki bağlantılarla sağlanmaktadır. İzole beyin sapı veya serebellar infarktlardaki kognitif etkilenmelerin profili ön planda frontal aks (yürütücü işlevler) tutulumu ile ilişkili bulunmuştur. Çalışmamızda serebellum ve pons inmelerinin nasıl bir kognitif etkilenme paternine neden olduklarının gösterilmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEMLER: Bu çalışma Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi 3. Nöroloji Kliniğine Ocak 2004-Eylül 2005 tarihleri arasında arka sistem serebrovasküler hastalık tanısıyla yatarak tedavi gören 19 hasta ve kontrol grubunu oluşturan nörolojik açıdan sağlıklı 19 birey ile yapılmıştır. Her iki gruba nöropsikometrik test bataryası uygulanmıştır.
BULGULAR: Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, klinik sendrom veya lokalizasyonun kognitif test performansı üzerine herhangi bir etkisi görülmedi. Bellek testlerinden California Sözel Öğrenme Testinde hasta grubunun kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha kötü performans gösterdiği saptandı. Hasta grubunun, Rey-Osterrieth Karmaşık Şekil Testinde şeklin parçalarını tanımakta zorlandıkları, iz sürme testinin B kısmını anlamlı olarak daha uzun sürede tamamladıkları ve sözel akıcılık testinde bir dakika içerisinde daha az kelime söyleyebildikleri görüldü.
SONUÇ: Sözel ve görsel bellek testlerindeki etkilenme paterni ile verbal akıcılık ve iz sürme testlerindeki bozulmanın frontal etkilenmeyi düşündüren bulgular olduğu söylenebilir. Sonuçlarımız, serebellar veya beyin sapı inmelerinin serebello-ponto-talamo-kortikal yolları etkileyerek hafif düzeyde bir frontal kognitif etkilenmeye neden olduğu bilgisini desteklemektedir.