Ratların Siyatik Sinir, Spinal Kord ve Beyin Sapında Metotreksatın Neden Olduğu Oksidatif Strese Karşı Kafeik Asit Fenetil Esterin Koruyucu Rolü

Ertuğrul Uzar1, Hasan Rıfat Koyuncuoğlu1, H. Ramazan Yılmaz2, Efkan Uz2, Ahmet Songar4, Onder Sahin3, Vedat Ali Yurekli1, Mustafa Yılmaz1, Serkan Kılbaş1, Süleyman Kutluhan1

1Süleyman Demirel Üniversitesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Isparta
2Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, Isparta
3Afyon Kocatepe Üniversitesi, Anatomi Bölümü, Afyonkarahisar
4Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Ad Tekirdağ

Anahtar Kelimeler: Kafeik asit fenetil ester, metotreksat, oksidatif stres, siyatik sinir, medulla spinalis.

Özet

AMAÇ: Kanser hastalarında metotreksata bağlı nörotoksisite önemli klinik bir problemdir. Fakat metotreksatın (MTX) neden olduğu nörotoksisitenin mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Bu çalışmanın amaçları; MTX'e bağlı nörotoksisitenin patogenezinde ma-londialdehid (MDA), süperoksid dismutaz (SOD), glutatyon peroksidaz (GSH-Px) ve katalaz (CAT)'ın olası rolü ile ratların siyatik sinir, beyin sapı ve medulla spinalisinde MTX'e bağlı nörotoksisitesinde koruyucu etkisi olup olmadığını araştırmaktır.

YÖNTEMLER: Toplam 19 adet Wistar erkek rat üç deney grubuna ayrıldı. Grup 1: Kontrol grubu, Grup 2: MTX alan grup, Grup 3: MTX ve kafeik asit fenetil ester (CAPE) alan grup. MTX ve MTX + CAPE gruplarına deneyin ikinci gününde MTX 20 mg/kg tek doz periton içine verildi. MTX CAPE grubuna CAPE 10 pmol/kg/gün intraperitoneal olarak 7 gün verildi.

BULGULAR: MTX grubunda siyatik sinir ve spinal kord dokusunda kontrol grubu ile karşılaştırıldığında CAT ve GSH-Px aktivitelerinde artış bulundu. MTX + CAPE ile MTX grubu karşılaştırıldığında CAT ve GSH-Px aktivitelerinde azalma saptandı. MTX grupta spinal kord ve beyin sapı dokularında SOD aktivitesi kontrolle karşılaştırıldığında azalma saptanırken, siyatik sinirde anlamlı fark bulunmadı. Spinal kord ve beyin sapı dokularında SOD aktivitesi MTX + CAPE grubunda MTX grupla karşılaştırıldığında anlamlı derecede artış bulundu. MDA seviyesi MTX grupta kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti. MTX + CAPE grubunda MDA seviyeleri MTX grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük bulundu.

SONUÇ: Bu sonuçlar MTX'in rat siyatik sinir, medulla spinalis ve beyin sapında oksidatif stresi artırdığını ve CAPE'nin antioksidan etkisi nedeniyle oksidatif strese karşı koruyucu etkisini gösterir.