TDP-43 Proteinopatileri: Nörodejeneratif Konformasyon Bozukluğu Hastalıklarında Yeni Bir Oyuncu

Özet

Hücredeki proteinlerin toplamına proteom, proteomun hücre içindeki stabil durumuna proteostaz denilir. Proteostazın korunması için, proteinlerin doğru konsantrasyonu, hatasız ekspresyonu, düzgün üç-boyutlu katlanması, translokasyonu ve gerekli durumlarda yıkımı sağlanmalıdır. Genetik ve çevresel faktörler sonucu proteinlerin yanlış katlanma ve agregasyona-yatkın bir konformasyona dönüşmesi, hücre stresini artırır. Artan kanıtlar, hasarlı protein birikiminin, sadece hücre-içi süreçlerin verimliliği ve hassasiyetine doğrudan olumsuz etki yapmakla kalmadığını, düzeltilmedikleri takdirde, işlev bozukluğu şelalesini tetikleyerek, proteinopatiler olarak adlandırılan bir dizi protein konformasyonu bozukluğu hastalığına neden olduğunu göstermektedir. Günümüzde özellikle yaşlı popülasyon oranları yüksek, gelişmiş toplumları tehdit eden, Alzheimer (AD), Parkinson (PD), Huntington (HD), Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS), kanser, diyabet vb. hastalıklar genelde protein katlanma bozukluğundan kaynaklanırlar. Bu yazıda, gerek güncelliği, gerekse birçok farklı hastalıkta etkin olması nedeniyle TDP-43 proteini, neden olduğu proteinopatilerin en iyi araştırılmış örnekleri olan ALS ve FTLD üzerinden incelenmiştir.