Alzheimer Hastalığındaki Bilişsel Kayıpların Zamansal Değişimi: Turkuaz Alzheimer Çalışma Grubu Sonuçları
Nilgün Çınar1, Şevki Şahin1, Miraç Ayşen Çakmak1, Sibel Karşıdağ1, Taç Grubu2
1Maltepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
2Turkuaz Alzheimer Çalışma Grubu ( TAC )
Anahtar Kelimeler: Alzheimer, mini-mental durum değerlendirme, faktör analizi.
Özet
AMAÇ: Bu çalışmada Alzheimer Hastalığı (AH)’nda görülen bilişsel kayıpların zamansal değişiminin gösterilmesi amaçlanmıştır. Bunun için, ilk vizitte ve 6 ay sonra yapılan Mini-Mental Durum Değerlendirme (MMDD) testinin faktöryel analizinden yararlanılmıştır.
YÖNTEMLER: Turkuaz Alzheimer Çalışma (TAÇ) Grubu tarafından çok merkezli olarak kayıtları tutulan, DSM-IV’e göre olası AH tanısı almış 268 (n: 152 hafif, n: 116 orta) olguya ait veriler uzamsal olarak değerlendirilmiştir. Özürlülük düzeyi, Global Bozulma Ölçeği ile belirlenmiştir. Faktör analizi için MMDD testinin 7 alt ölçeği (yer ve zaman oryantasyonu, anlık ve uzak bellek, lisan, dikkat/konsantrasyon, konstrüksiyonel praksi) ilk başvuru ve 6 ay sonrasında değerlendirilmiştir.
BULGULAR: İlk değerlendirmede, hafif AH grubunda, dikkat ve oryantasyon alt ölçekleri arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. Hafif AH grubunun ikinci değerlendirmesi ile orta AH grubunun ilk ve ikinci değerlendirmelerinde, tüm alt ölçekler arasında belirgin ilişki saptanmıştır. Hafif AH grubunda, ilk değerlendirmede, zaman oryantasyonu, dikkat/konsantrasyon ve yakın bellek alt ölçekleri, yüksek faktöriyel yüke sahip bulunmuştur. İkinci değerlendirmede, uzak bellek ve dili değerlendiren alt ölçeklerin önemi artmıştır. Orta AH grubunda, her iki değerlendirmede, yer oryantasyonu yüksek faktörlü alt ölçekler arasına eklenmiştir.
SONUÇ: MMDD’nin faktöriyel analizi, hastalığın evresine ve süresine göre değişim gösterebilmektedir. Dikkat ve oryantasyondaki bozukluklar, AH olgularında saptanan ilk bulgular olmuştur. AH olguları, MMDD ile değerlendirilirken alt ölçeklerin bu özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.