Multipl Skleroz Atakları Üzerine Güncelleme: Tanım, Patofizyoloji, Özellikler, Taklitçiler ve Tedavi

Özet

Multipl sklerozda (MS) ateş ve enfeksiyon yokken en az 24 saat süren akut enflamatuvar demiyelinizan süreçle uyumlu nörolojik defisitler atak olarak tanımlanır. Ataklarda miyelin yıkımı ve aksonal transeksiyon oluşur. Hastalığın tanısı, seyri, tedavisi ve diğer birçok özelliği ataklarla doğrudan ilişkilidir. MS hastaların %85’inde atak ve düzelmelerle giden formda başlar. İlk yıllarda atak sayısının fazla olması, atakların birden çok semptomla ortaya çıkması, motor sistemi içermesi, beyin sapı ya da spinal atak formunda olması kötü prognoz göstergeleridir. Atak ve düzelmelerle giden formun başlangıç yıllarında yıllık ortalama atak sayısı 1’dir. Sistemik enfeksiyonlar, psişik stres ve postpartum 3 aylık dönemde atak sıklığı artar. Atakların %75’i monosemptomatiktir. Yalancı ataklar ve paroksismal bulgular genellikle ani başlayıp ani sonlanmalarıyla ve kısa sürmeleriyle ataklardan ayrılır. Görüntülemede kontrast tutulumu değerlidir, ancak atakların çoğunda saptanamaz. Ataklarda ilk birkaç hafta içindeki düzelme ödem etkisinin azalmasıyla, aylar içindeki düzelme ise remiyelinizasyonla açıklanır. Ataklar ve özellikleri tedavinin de ana belirleyicilerindendir. Yüksek doz metilprednizolon ve adrenokortikotropik hormon ile erken tedavi atak sonrası özürlülüğü azaltır ve atak süresini kısaltır. Plazmaferez, steroid tedavisine yanıt vermeyen hastalar için iyi bir seçenektir. Atakların hasta ve hekim tarafından tanınması, taklitçilerinden ayırt edilmesi, uygun şekilde incelenmesi, gerekli görüldüğünde tedavi edilmesi ve sonuçlarının izlemi MS hastaları için büyük önem taşır. Bunlara yönelik olarak hasta ve hekim eğitimlerinin artırılması gerekir. Atak tedavisinin uzun dönemde özürlülük üzerine etkisini değerlendiren iyi düzenekli çalışmalara gereksinim vardır.