Türkiye’de Akut İnme Yönetimi: IV tPA ve Trombektomi NöroTek: Türkiye Nöroloji Tek Gün Çalışması

Mehmet Akif Topçuoğlu1, Atilla Özcan Özdemir2, Ethem Murat Arsava1, Aygül Güneş3, Özlem Aykaç2, Elif Sarıönder Gencer4, Murat Çabalar5, Vildan Yayla5, Hacı Ali Erdoğan5, Mücahid Erdoğan6, Zeynep Özdemir Acar6, Semih Giray7, Yüksel Kablan8, Zeynep Tanrıverdi9, Ülgen Yalaz Tekan9, Talip Asil10, Çetin Kürşad Akpınar11, Vedat Ali Yürekli12, Bilgehan Acar13, Hadiye Şirin14, Ayşe Güler14, Recep Baydemir15, Merve Akçakoyunlu15, Levent Öcek16, Mustafa Çetiner17, Bijen Nazliel18, Hale Batur Çağlayan18, Nedim Ongun19, Alper Eren20, Zülfikar Arlıer21, Utku Cenikli22, Mustafa Gökçe23, Songül Bavli23, Erdem Yaka24, Ayça Özkul25, Bahar Değirmenci26, Ufuk Aluçlu26, Canan Togay Işıkay27, Eda Aslanbaba27, Mine Sorgun27, Emrah Aytaç28, Halil Ay29, Refik Kunt30, Songül Şenadım31, Yaprak Özüm Ünsal32, Neslihan Eşkut32, Zekeriya Alioğlu33, Arda Yılmaz34, Hamit Genç34, Ayşe Yılmaz35, Aysel Milanoğlu36, Erdem Gürkaş37, Eylem Değirmenci38, Hesna Bektaş39, İrem İlgezdi40, Adnan Burak Bilgiç40, Şenol Akyol40, İ. Levent Güngör41, Nilüfer Kale42, Eda Çoban42, Nilüfer Yeşilot43, Esme Ekizoğlu43, Özgü Kizek43, Oğuzhan Kurşun39, Özlem Kayım Yıldız44, Aslı Bolayır44, Ayşın Kısabay45, Birgül Baştan46, Zeynep Acar46, Buket Niflioğlu47, Bülent Güven48, Dilaver Kaya49, Nazire Afşar49, Duran Yazıcı50, Eren Toplutaş51, Esra Özkan52, Faik İlik53, Fatma Birsen İnce54, Gülseren Büyükşerbetçi55, Halil Önder56, Hasan Hüseyin Karadeli57, Hasan Hüseyin Kozak58, Hayri Demirbaş59, İpek Midi60, İsa Aydın61, M. Tuncay Epçeliden62, Murat Mert Atmaca63, Mustafa Bakar64, Mustafa Şen65, Nilda Turgut66, Ahmet Onur Keskin67, Özlem Akdoğan68, Ufuk Emre68, Özlem Bilgili69, Pınar Bekdik Şirinocak70, Recep Yevgi71, Sinem Yazıcı Akkaş72, Tahir Yoldaş73, Taşkın Duman74, Tuğba Özel75, Ali Ünal75, Babür Dora75, H. Tuğrul Atasoy76, Bilge Piri Çınar76, Tülin Demir77, Turgay Demir78, Ufuk Can79, Yıldız Aslan80, Demet Funda Baş80, Ufuk Şener80, Zahide Yılmaz81, Zehra Bozdoğan82, Gökhan Özdemir83, Yakup Krespi84, Şerefnur Öztürk83

1Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
2Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye
3Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İnme Ünitesi, Bursa, Türkiye
4Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Antalya, Türkiye
5Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
6Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesi, İstanbul, Türkiye
7Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye
8İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Malatya, Türkiye
9Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
10Memorial Hizmet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
11Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Samsun, Türkiye
12Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye
13Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Sakarya, Türkiye
14Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
15Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye
16Uşak Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Uşak, Türkiye
17Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Kütahya, Türkiye
18Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
19Burdur Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Burdur, Türkiye
20Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Erzurum, Türkiye
21Başkent Üniversitesi, Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi, Nöroloji Anabilim Dalı, Adana, Türkiye
22Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Muğla, Türkiye
23Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Kahramanmaraş, Türkiye
24Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
25Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Aydın, Türkiye
26Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Diyarbakır, Türkiye
27Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
28Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Elazığ, Türkiye
29Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Şanlıurfa, Türkiye
30Aydın Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Aydın, Türkiye
31Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, 1. Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
32Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İzmir, Türkiye
33Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Trabzon, Türkiye
34Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye
35Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, 2. Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
36Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Van, Türkiye
37Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye
38Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Denizli, Türkiye
39Ankara Bilkent Şehir Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye
40Giresun Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Giresun, Türkiye
41Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye
42Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
43İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
44Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Sivas, Türkiye
45Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye
46Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
47Muş Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Muş, Türkiye
48Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye
49Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi; Altunizade Hastanesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
50Ordu Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Ordu, Türkiye
51İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
52Tokat Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Tokat, Türkiye
53Konya Medicana Hastanesi, Nöroloji Bölümü, Konya, Türkiye
54İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
55Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Balıkesir, Türkiye
56Yozgat Şehir Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Yozgat, Türkiy
57İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
58Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Konya, Türkiye
59Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye
60Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
61Balıklıgöl Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Şanlıurfa, Türkiye
62Kemer Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Antalya, Türkiye
63Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Sultan 2. Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
64Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Bursa, Türkiye
65Yalova Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Yalova, Türkiye
66Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Tekirdağ, Türkiye
67Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Eskişehir, Türkiy
68Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
69Edirne Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Edirne, Türkiye
70Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Kocaeli, Türkiye
71Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Erzurum, Türkiye
72Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
73Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Ankara, Türkiye
74Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Hatay, Türkiye
75Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye
76Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye
77Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Şanlıurfa, Türkiye
78Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Adana, Türkiye
79Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
80Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İzmir, Türkiye
81Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 1. Nöroloji Kliniği, Kocaeli, Türkiye
82Kars Harakani Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Kars, Türkiye
83Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Konya, Türkiye
84İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi; VM Florya Medical Park Hastanesi; Kapsamlı İnme Merkezi; İstanbul ve İstinye Üniversitesi; Bahçeşehir Liv Hospital; Pendik Medical Park Hastanesi; Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye

Anahtar Kelimeler: Akut inme, trombolitik tedavi, trombektomi, prognoz, tedavi penceresi, metrik

Özet

Amaç: Türkiye’de intravenöz doku plazminojen aktivatörü (IV tPA) ve/veya nöro-girişimsel tedavi uygulanan akut inme hastalarının profili ve uygulamaya dair pratiklerin ortaya konulması.

Gereç ve Yöntem: 10 Mayıs 2018 Dünya İnme Farkındalık Günü’nde 30 sağlık bölgesine yayılmış olan 87 nöroloji biriminde yatmakta olan 1.790 hasta retrospektif ve prospektif olarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Çalışmaya katılan 45 birimde 859 akut iskemik inme olgusundan %12’sine IV tPA uygulanmıştır. Aynı dönemde %8,3 olgu nörogirişimsel tedavi almıştır. Taburculuk esnasında iyi prognoz [modifiye Rankin skoru (mRS) 0–2] oranı sadece IV tPA uygulanan 83 olguda [yaş: 67 ± 12 yıl; Ulusal Sağlık İnme Ölçeği (NIHSS): 12 ± 6, hastanede yatış süresi 24 ± 29 gün] %46; sadece trombektomi (MT) uygulanan 51 olguda (yaş: 64 ± 13 yıl; NIHSS: 14,1 ± 6,5; hastanede yatış süresi 33 ± 31 gün) %35, kombine tedavi alanlarda (yaş: 66 ± 14 yıl, NIHSS: 15,6 ± 5,4, yatış süresi 26 ± 35 gün) %19 ve revaskülarizasyona yönelik tedavi uygulanmayan 695 olguda (yaş: 70 ± 13 yıl, NIHSS 7,6 ± 7,2; ortalama yatış süresi: 21 ± 28 gün) %56’dır. Semptom kapı zamanı IV tedavi alanlarda 87 ± 53 dakika iken nörogirişimsel grupta 200 ± 26 dakikadır. IV tPA grubunda ortalama kapı iğne zamanı 66 ± 49 dakikadır. Nörotrombektomi grubunda kapı-kasık zamanı 103 ± 90 dakika ve TICI 2b-3 oranı %70,3’dür. IV tPA uygulaması yapılan 103 olguda taburculuk mRS 0–2 %41 iken mRS 0–1 oranı %28 olarak belirlenmiştir. Toplam nörotrombektomi uygulanan 71 olguda mRS 0-2 %31 ve mRS 0-1 %18 olarak kaydedilmiştir. Kapı-kasık girişi zaman IV tPA almış ise yaklaşık yarım saat daha uzundur (sırasıyla; 125 ± 107 dakika ve 95 ± 83 dakika). Semptomatik kanama oranları ise sadece IV alanlarda %4,8; sadece MT yapılanlarda %17,6; kombine tedavide %15 olup IV alan hastalarda global olarak %6,8 ve MT’de %16,9’dur.

Sonuç: Türkiye’de akut iskemik inmede IV trombolitik ve nörogirişimsel tedavi uygulamaları beklenen sonuçları sağlayabilmektedir. Ülkemizde “Akut İnmeli Hastalara Verilecek Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönerge”nin işaret ettiği sistemin yaygınlaştırılması ile heterojenite azaltılma yoluna girmiştir.