COVID-19 Sırasında İskelet Kası Hasarı: 873 Hastalık Bir Kohort
Cem Bölük1
, Merve Hazal Ser2, Mehmet Aslan3, Rıdvan Karaali4, Sermin Börekçi5, İlker Balkan4, Nurten Uzun2, Meral Kızıltan2, Ayşegül Gündüz2
1Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Klinik Nörofizyoloji Bilim Dalı, Şanlıurfa
2İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Nöroloji Ana Bilim Dalı, İstanbul
3İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
4İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı, İstanbul
5İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı, İstanbul
Anahtar Kelimeler: COVID-19, kreatin kinaz, SARS-CoV-2, iskelet kas hasarı, miyopati
Özet
Amaç: Koronavirüs hastalığı-2019 (COVID-19) seyri sırasında, kreatin kinaz (CK) düzeyini kullanarak iskelet kas hasarı prevalansını belirlemeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Tüm COVID-19 hastalarının kayıtlarını retrospektif olarak inceledik. CK düzeyi yüksek hastalar ve normal CK düzeyi olan hastalar olmak üzere iki grup oluşturduk. İskelet kas hasarı prevalansını, diğer klinik özelliklerle ilişkisini ve sonuçları analiz ettik.
Bulgular: Çalışma döneminde COVID-19 nedeniyle hastaneye yatırılan 994 hasta belirledik. Bunlardan 873 hastada CK düzeyi ölçülmüştü. CK seviyeleri 500 IU/L’nin üzerinde olan 74 hasta ve 1.000 IU/l’nin üzerinde olan 33 hasta bulunmaktaydı. CK seviyeleri 500 IU/l’den yüksek olan 17 hastada kas güçsüzlüğü yakınması vardı. Favipiravir kullanımı ve yoğun bakım ünitesinde yatış, yüksek CK seviyeleri için risk faktörleriydi. CK düzeyleri yaş, hastanede kalış süresi, yoğun bakımda kalma süresi, karaciğer fonksiyon testleri, serum üre, D-dimer ve ferritin düzeyleri ile pozitif; oksijen satürasyonu ve trombosit düzeyleri ile negatif korelasyon gösterdi.
Sonuç: Bu çalışma, favipiravir kullanımının yüksek CK seviyeleri için potansiyel bir risk faktörü olduğunu göstermiştir. Şiddetli sistemik enflamasyon, yaygın damar içi pıhtılaşma ve tromboz, iskelet kası hasarını kolaylaştırabilir. Uzun süreli yoğun bakım yatışı muhtemelen daha şiddetli enflamatuvar ve pıhtılaşma yanıtı ile ilişkilidir.