Multipl Skleroz Hastalarında Alternatif ve Tamamlayıcı Tedavilerin Kullanım Sıklığı
Rabia Gökçen Gözübatık Çelik
, Musa Öztürk, Serap Altın, Mesrure Köseoğlu, Hande Sariahmetoğlu, Mesude Tütüncü, Aysun Soysal
İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul,Türkiye
Anahtar Kelimeler: Multipl skleroz tedavisi, alternatif tedavi, tamamlayıcı tedavi
Özet
Amaç: Multipl skleroz (MS) genç yetişkinlerde özürlülüğe neden santral sinir sisteminin kronik demiyelinizan/dejeneratif hastalığıdır. Tamamlayıcı ve alternatif tıp, geleneksel tıbbın kapsamı dışında kalan ve genellikle hakkında bilimsel verinin yetersiz olduğu tüm teşhis ve tedavi yöntemlerini içeren bir kavramdır. Alternatif-tamamlayıcı tedavilere ulaşımın kolaylaşması kullanımlarını yaygınlaştırmaktadır. Biz bu çalışmada MS tanısı alan hastalarımızın tamamlayıcı tıbbı (TT) ve alternatif tıbbı (AT) kullanma oranlarını, bu tedaviler konusundaki bilgi düzeylerini, kullananlara ilişkin verileri bir anket çalışması ile değerlendirilmesini amaçlandık.
Gereç ve Yöntem: Hastanemiz MS polikliniğinde kesin MS-klinik izole sendrom tanısı alan hastalar gönüllülük esasına göre çalışmaya dahil edildi. Sosyodemografik özellikler, MS tipi, tanı tarihi, yıllık atak sayısı, MS özürlülük skalası hazırlanan forma kaydedildi. Kullanılan alternatif ya da tamamlayıcı tedaviler için düzenlenen soru formu yüzyüze görüşülerek aynı araştırmacı tarafından dolduruldu. Veriler, SPSS 21 programı kullanılarak analiz edildi.
Bulgular: İki yüz on MS’linin katıldığı çalışmamızda, hastaların hepsinin AT/TT tedavilerinden haberdar oldukları, bilgiyi en yüksek oranda internetten sağladıkları (%76), %1,4 oranında AT, %49 oranında bir veya daha fazla TT kullandıkları saptandı. Hastaların %97’si TT’yi semptomlarını gidermek amacıyla almışlardı (p≤0,005). TT olarak en fazla sarımsak (%83,4), kapari (%79,6), zencefil (%69,9), keçisütü (%60,1) kullanılmıştı. TT’yi almaları istatistiksel olarak anlamlı olarak ilk on yıl içinde fazla idi (p≤0,005). İstatistiksel anlamlılığa ulaşmamakla beraber hastaların %32’sinin TT’yi 2. MS atağından sonra kullandıkları gözlemlendi.
Sonuç: Çalışmamız, hastalarımızın yüksek oranda ancak geçici süreyle tamamlayıcı tedavileri kullandıklarını göstermektedir. Literatürlerden farklı olarak hastalığın ilk dönemlerinde kullanım oranı anlamlı yüksek bulunmuştur. Bu durum hastalığın başında MS’le savaşma ve tamamen iyileşme umuduyla yapılmış olabileceği ancak zaman geçtikçe hastalığın doğasının anlaşılması sonrası AT/TT kullanımının azaldığı şeklinde yorumlanmıştır.