Parkinson Hastalığında Nöroprotektif Tedaviler
Elif Çınar1, Gul Yalçın Çakmaklı2, Banu Cahide Tel3
1Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı, Zonguldak, Türkiye
2Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
3Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Parkinson hastalığı, alfa-sinüklein, ilaç tedavisi, nöroprotektif ajanlar
Özet
Parkinson hastalığı (PH), istirahat tremoru, bradikinezi, rijidite ve postural instabilite ile seyreden ve substantia nigradaki dopaminerjik nöron kaybı ve substantia nigranın projeksiyon alanı olan striatumda dopaminerjik terminal kaybı ile ilişkili ilerleyici bir hastalıktır. PH’de motor belirtilerin yanı sıra kognitif bozukluklar, anhedoni, apati, otonom sinir sistemi bozuklukları gibi motor-dışı belirtiler de hastaların yaşam kalitesini düşürmektedir. PH’nin altında yatan mekanizma tam olarak bilinmese de pek çok sistemin etkileniyor olması dolayısıyla elde olan bulgulardan yola çıkarak hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılabilmesi ya da durdurulabilmesi, semptomların azaltılması ya da yok edilmesi için yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada PH’nin motor ve motor-dışı belirtilerine fayda sağlayacak tedavi seçenekleri üzerinde durulması amaçlanmıştır. Dopaminerjik ilaçlar ile sağlanan semptomatik tedavi hastaların yaşam kalitesini sınırlı bir süre düzeltebilmektedir. Öte yandan hastalığın ilerleyişi ile birlikte gözlenen nöron ölümünü engelleyebilecek olası nöroprotektif tedaviler hastaların hem yaşam süresini hem de kalitesini arttıracaktır. Yanlış katlanmış olan alfa-sinüklein proteininin agregatlar halinde birikmesi sonucu Lewy cisimciklerinin oluşumu PH’de anahtar rol oynamaktadır. Bu nedenle alfa-sinüklein proteininin yanlış katlanmasının engellenmesi ya da var olan agregatların yıkımı nöroprotektif tedavi için umut vadetmektedir.