Muhammed Zülfü Yılmaz1, Murat Gönen1

1Besni State Hospital, Clinic of Neurology, Adiyaman, Türkiye
2Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Elazığ

Anahtar Kelimeler: Multipl Skleroz, Progresyon, Ağır Metaller, Alü, minyum

Özet

Amaç: Multipl skleroz (MS) etiyoloji çalışmaları hastalığın multifaktöriyel olduğunu göstermektedir. Hastalığın başlangıcında genetik özellikler daha ön plana çıkarken, hastalığın progresyonuna neden olabilecek çevresel tetikleyicilerin varlığı hala araştırma konusudur.

Gereç ve Yöntem: Aynı coğrafi bölgeyi paylaşan 101 MS hastasını değerlendirdik. Bu hastaların kan ve saç dokularında ağır metal incelemesi yaptık. Bu hastaların 67’si tekrarlayan iyileşen MS (RRMS) grubunda, 34’ü progresif MS (PMS) grubundaydı.

Bulgular: Numuneler, X Series 2 model (ICP MS) cihazı kullanılarak analiz edildi. Saç örneklerinde alüminyum (Al) PMS grubunda 8,98 μg/g, RRMS grubunda 3,01 μg/g bulundu (P < 0,001). RRMS grubunda Al elementinden farklı olarak magnezyum (Mg), kalsiyum (Ca), kobalt (Co), çinko (Zn) ve stronsiyum (St) elementlerinin yüksek olduğu gözlendi. Ca medyan değeri için RRMS: 931 μg/g, PMS: 400 μg/g (P < 0,001); Mg için RRMS: 118 ug/g, PMS: 50 ug/g (P < 0,001); Co RRMS için: 0,0150 μg/g, PMS: 0,0075 μg/g (P = 0,008); Zn için RRMS: 138 μg/g, PMS: 101 μg/g (P = 0,008); St RRMS için: 4,76 μg/g, PMS: 3,70 μg/g (P = 0,008). Bu sonuçlarla Al fazlalığı veya Mg, Ca, Co ve Zn eksikliklerinin MS progresyonu ile ilişkili olabileceğini düşündük. PMS’de cıva (Hg) kan seviyesi hafif düşüktü. Bu bulgu saç numuneleri ile korele değildi (P = 0,047). Kan Hg düzeyi ile RRMS arasındaki ilişki ayrıca değerlendirilmelidir.

Sonuç: Daha önce PMS formlarıyla RRMS subtiplerini ağır metaller açısından kıyaslayan çalışma bulamadık. Özellikle Al elementine fokuslanmak gereklidir.