Parkinson Hastalığında Düşmeyi Öngördüren Faktörler: Motor ve Non-motor Bulgular ile Farklı Çift Görev Aktivitelerinin Birlikte İncelenmesi
Zeynep Tüfekçioğlu1
, Burcu Ersöz Hüseyinsinoğlu2, Emrah Zirek3, Başar Bilgiç4, Hakan Gürvit4, Haşmet Hanağasi4
1İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
2İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul, Türkiye
3Bingöl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Bingöl, Türkiye
4İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Birimi, İstanbul, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Düşme, Parkinson hastalığı, non-motor, çift görev
Özet
Amaç: Bu çalışmada, kognitif bozukluğu olmayan erken-orta evre Parkinson hastalığı (PH) olan hastalarda, düşme için risk faktörü olarak daha önceki çalışmalarda belirlenmiş motor bulgular ile PH’de yürüme hızının ölçülmesinde kullanılan on metre yürüme testine (10MYT) eklenen bellek, basit dikkat ve karmaşık dikkat kognitif çift görev aktivitelerinin ve PH’nin non-motor bulgularının hangilerinin gelecekteki düşmeyi daha iyi tahmin ettireceğinin araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya dahil edilmek üzere 62 kişi değerlendirildi. Dahil edilme kriterlerine uyan 36 kişi çalışmaya alındı. Olguların demografik özellikleri ve klinik bulguları sorgulandı. Motor ve non-motor bulgular Hareket Bozuklukları Derneği Birleşik PH Derecelendirme ölçeği Türkçe versiyonu (HBD-BPDHÖ) ile değerlendirildi. Yürüme hızı 10MYT ve 10MYT’ye eklenen farklı kognitif çift görev aktiviteleri kullanılarak ölçüldü. İlk değerlendirmeden sonra altı ay içindeki düşme hikayesi kaydedildi.
Bulgular: Olguların önceki düşme öyküsünün olması, HBD-BPHDÖ 1.A, HBD-BPHDÖ 1.B ve HBD-BPHDÖ 2 skorlarının yüksek olması, 10MYT (tek görev) hızı ile 10MYT bellek, ileri ve geri sayı menzili ve yürütücü işlev çift görev aktiviteleri hızlarının daha düşük olması, altı ay içinde düşme meydana gelmesi ile anlamlı olarak ilişkiliydi (p<0,05). Bu değişkenler kullanılarak yapılan çoklu lojistik regresyon analizi sonucuna göre; hastaların altı ay içinde düşme riskini 10MYT hızındaki artışın 0,76 kat azalttığı, HBD-BPHDÖ 1.B skorundaki artışın 2,06 kat artırdığı görüldü.
Sonuç: PH’de düşme ile ilgili bilinen olası risk faktörlerinin bir arada incelendiği çalışmamızda, bilinen kognitif bozukluğu olmayan, erken-orta evre hastaların düşme riskini yürüme hızı ile birlikte non-motor bulgulardan uyku bozukluğu, duysal sorunlar ve otonom bulguların bir arada sorgulandığı HBD-BPHDÖ 1.B skorunun öngördüğü bulunmuştur. Bu bulguların desteklenebilmesi için daha geniş hasta popülasyonunda daha uzun takipli çalışmalar gerekmektedir