Östrojen Reseptörü 1 PvuII ve XbaI Polimorfizmleri ve Periferal ESR1 mRNA Düzeylerinin Türk Hastalarda Alzheimer Hastalığı ile İlişkisi
Gamze Güven1
, Pınar Köseoğlu Büyükkaya1, Melisa Kılıç1, Damla Uzun1, Betül Cavuş1, Filiz Güçlü Geyik1, Ebba Lohmann2, Bedia Samancı3, Hakan Gürvit3, Hasmet Hanağası3, Başar Bilgiç3
1İstanbul Üniversitesi, Aziz Sancar Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü, Genetik Ana Bilim Dalı, İstanbul
2Tübingen Üniversitesi, Klinik Beyin Araştırmaları Hertie Enstitüsü, Nörodejeneratif Hastalıklar Ana Bilim Dalı, Almanya;Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi, Tübingen, Almanya
3İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji Ana Bilim Dalı, Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Birimi, İstanbul
Anahtar Kelimeler: Alzheimer’s disease, estrogen receptor 1, PvuII, XbaI, gene polymorphism, mRNA expression
Özet
Amaç: Östrojen reseptörü 1 (ESR1) polimorfizmleri, Alzheimer hastalığı (AH) ile ilişkilidir ve genin birinci intron bölgesindeki polimorfizmlerin ESR1 mRNA transkripsiyonunu etkilediği bilinmektedir. ESR1’in ilk intron bölgesi, iyi bilinen iki önemli polimorfizm içerir: PvuII rs2234693 (NM 000125.3: c.453-397T>C) ve Xbal rs9340799 (NM 000125.3: c.453-351A>G). Her iki polimorfizmin AH ile ilişkili olduğu gösterilmiştir, ancak popülasyonlar arasında tutarlı sonuçlar elde edilmemiştir. Çalışmamızda, Türk AH hastalarından oluşan kohortumuzda ESR1 PvuII ve XbaI polimorfizmlerinin hastalık ile ilişkili olup olmadığını belirlemeye çalıştık. Ayrıca PvuII ve XbaI polimorfizmlerinin ESR1 mRNA ekspresyonunu etkileyerek hastalığa katkı sağlayıp sağlamadığını da araştırdık.
Gereç ve Yöntem: Genotipleme 424 AH hastası (ortalama yaş: 64,5 ± 11,1 yıl) ve 302 kontrolde (ortalama yaş: 56,4 ± 13,0 yıl) gerçekleştirildi. ESR1 PvuII ve XbaI polimorfizmlerinin prevalansını belirlemek için polimeraz zincir reaksiyonu ve restriksiyon enzim kesimi yöntemi kullanıldı. ESR1 mRNA ekspresyonu, 85 hasta ve aynı yaştaki 53 kontrolün periferik kan hücrelerinde kantitatif gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu ile analiz edildi.
Bulgular: Hastalar ve kontroller arasında ESR1 PvuII ve XbaI polimorfizmlerinin genotip ve allel sıklığı açısından anlamlı bir farklılık bulunmadı. Bununla birlikte, PvuII C ve XbaI G allel frekansları, APOE ε4 alel taşıyıcısı hastalarda anlamlı olarak daha yüksek bulundu. ESR1 mRNA düzeyinin hastalarda kontrollere göre anlamlı derecede düşük olduğu belirlendi (P = 0,001). XbaI A allel taşıyıcılığı, hastalarda düşük ESR1 mRNA düzeyi ile ilişkili bulundu (P = 0,044) ve bu ilişkinin, yaş, cinsiyet ve APOE ε4 taşıyıcılık durumu gibi değişkenler için düzeltme yapıldıktan sonra bile anlamlı olduğu belirlendi (P = 0,035).
Sonuç: Çalışmamız, PvuII ve XbaI allel dağılımının APOE ε4 alleli ile ilişkili olduğunu gösterdi. XbaI polimorfizmi, ESR1 mRNA düzeyini etkileyerek AH riskini artırabilir.