Amnestik Hafif Kognitif Bozuklukta Sözel Akıcılık Becerilerinin Kantitatif ve Kalitatif Olarak Değerlendirilmesi
Tuğçe Çabuk1
, Şükrü Torun2, Demet Özbabalık Adapınar3
1Bilkent University Faculty of Economics, Administrative and Social Sciences, Department of Psychology and National Magnetic Resonance Research Center UMRAM, Ankara, Turkey
2Anadolu University Faculty of Health Sciences, Department of Speech-Language Therapy and Unite of Cognitive Neuroscience and Neurocreative Music Therapy, Eskisehir, Turkey
3MD, Eskisehir, Turkey
Anahtar Kelimeler: Sözel akıcılık, öbekleme, geçiş yapma, perseverasyon, amnestik hafif kognitif bozukluk
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı amnestik hafif kognitif bozukluk (aHKB) tanısı almış olgular ile herhangi bir nörolojik ve psikiyatrik sorunu olmayan katılımcıları sözel akıcılık becerileri açısından niceliksel ve niteliksel analizlerle karşılaştırmak ve aHKB hastalarının kontrol grubundan hangi alanlarda farklılık gösterdiğini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmanın evreni, Özel Acıbadem Eskişehir Hastanesi’ne unutkanlık şikayeti ile başvuran ve aHKB tanısı alan 20 kişi ve aynı sayıdaki (n=20) sağlıklı bir kontrol grubundan oluşmuştur. Tüm katılımcılara daha önceden planlanan ve ana dile özgü geçerlilik ve güvenirliliği bulunan sözel akıcılık testleri uygulanmış, niceliksel ve niteliksel değerlendirmeler sonucunda gruplar arası karşılaştırmalar yapılmıştır. Niceliksel analizde verilen koşula uygun olarak belli sürede üretilen toplam sözcük sayısı, niteliksel analizde ise öbekleme ve geçiş yapma becerileri ile perseverasyon ve kategori ihlali gibi hata örüntüleri değerlendirilmiştir.
Bulgular: aHKB grubunda sözel akıcılık becerilerinin bozulma gösterdiği; aHKB’li bireylerin toplam sözcük sayısı bakımından hem fonemik (u=296,5, p<0,05) hem de semantik (u=296, p<0,05) akıcılık testlerinde kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde daha düşük puanlar elde ettiği belirlenmiştir. Öbekleme genişliği ve kategori ihlali bakımından ise hem fonemik hem semantik kategorilerde hasta ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık yoktur (tüm karşılaştırmalarda p>0,05). Fonemik akıcılık testlerinde sözcükler arasında geçiş yapma becerisi, hasta grubunda kontrol grubuna oranla anlamlı ölçüde daha düşüktür (u=279, p<0,05). aHKB grubunun semantik akıcılık testindeki perseverasyon oranı, kontrol grubundan anlamlı düzeyde daha fazladır (u=96,5, p<0,05).
Sonuç: Sonuçlar, sözel akıcılık testlerinin sağlıklı yaşlı birey ve aHKB’li bireyi ayırt etmede etkili yollardan biri olduğunu destekler niteliktedir.