Akut İnmeli Hastalarda Yaşam Kalitesi: Kısa Form 36 ve İnmeye Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği Karşılaştırması

Besey Ören1, Neriman Zengin1, Selma Dağcı2

1University of Health Sciences Turkey, Hamidiye Faculty of Health Sciences, Department of Midwifery, Istanbul, Turkey
2Istanbul Provincial Health Directorate, Department of Public Hospitals Service-2, Istanbul, Turkey

Anahtar Kelimeler: HRQoL, nöroloji hemşireliği, inme, SS-QOL, SF-36, yaşam kalitesi

Özet

Amaç: Bu çalışma inme hastalarının sağlıkla ilgili yaşam kalitelerini (HRQoL) belirlemek amacıyla çalışmalarda sıklıkla kullanılan İnmeye Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği (SS-QOL) ile daha az sayıda kullanılan Kısa Form (SF-36) ölçeklerinin Türkçe formlarını karşılaştırmak, her iki ölçeğin etkinliğini değerlendirmek ve bu iki ölçeğin inmeli hastalarda sosyodemografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini incelemek amacıyla yapıldı.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılan çalışma İstanbul’daki bir hastanenin nöroloji servisinde inme tanısı ile yatan, en az 48 saat takip edilen 205 hasta ile gerçekleştirildi. Araştırmanın verileri 18 sorudan oluşan sosyodemografik ve hastalıkla ilgili soru formu, SF-36 ve SS-QOL aracılığıyla, olgularla yüz yüze görüşme tekniği ile ve bir uzman hemşire tarafından toplandı. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistiksel metodların (ortalama, standart sapma, frekans) yanı sıra niceliksel verilerin karşılaştırılmasında üç ve üzeri gruplarda Kruskal-Wallis testi, ikili grupların karşılaştırılmasında Mann-Whitney U test kullanıldı. Parametreler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde Spearman korelasyon analizi kullanıldı. Anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirildi. Kurumdan etik kurul izni alındı.

Bulgular: Çalışma grubunu oluşturan hastaların yaş ortalaması 65,23±13,64, %46,6’sı ilkokul mezunu, %75’i evli ve %84,9’u çalışmıyordu. SF-36 ile SS-QOL ölçeğinin benzer alt boyut puan ortalamalarını mental sağlık-duygu durum dışındaki alt boyutlarda SS-QOL’nin puan ortalamalarının daha yüksek olduğu, her iki ölçeğin iç tutarlılığının yüksek olduğu (SS-QOL 0,74-0,97 aralığında; SF-36 0,59-0,95 aralığında), ölçeklerin tüm boyutları arasında pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı korelasyon olduğu (p<0,05), benzer alt boyutlar arasındaki korelasyonun orta düzeyde olduğu (r=0,0,42-0,59), taban ve etki değerlerinin fiziksel fonksiyon ve aktivite hariç benzer olduğu görüldü.

Sonuç: Her iki ölçek akut inmeli hastaların yaşam kalitesini değerlendirmek amacı ile kullanılabilir. Ancak SS-QOL özellikle fiziksel fonksiyon ve aktivite bakımından daha objektif sonuçlar verebileceğinden akut inmeli hastalar için önerilir.