Gebelikte Anti-epileptik İlaç Kullanımının Fetal Sonuçları: Teratolojik Yaklaşım

Özet

Amaç: Bu çalışmada, valproik asit (VPA) veya karbamazepini (CBZ) monoterapi şeklinde kullanan gebelerde bu ilaçların fetal etkilerinin teratolojik bakış açısıyla incelenmesi, bebeklerde meydana gelen anomalilerin tespit edilmesi ve bulguların kontrol grubuyla ve önceki literatür verileriyle karşılaştırılması hedeflenmiştir.

Gereç ve Yöntem: Polikliniğimize teratolojik danışma amacıyla 2009-2018 yılları arasında başvuran ve teratolojik danışma raporu düzenlenmiş olan 10.562 gebenin dosyaları retrospektif olarak incelendi. Çalışma grubu, epilepsi tanısıyla izlenen ve gebelik döneminde sadece monoterapi şeklinde VPA veya CBZ kullanan 95 gebeden (VPA: 49, CBZ: 46) oluşturuldu. Kontrol grubu, benzer yaş grubunda olup, herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan, değişik sağlık sorunları nedeniyle ilk trimesterde risk artışına yol açması beklenmeyen kısa süreli B risk grubu ilaç kullanan 88 gebeden oluşturuldu.

Bulgular: VPA kullanan gebeler ile kontrol grubu arasında majör-minör anomali ve davranış kusuru görülme sıklığı açısından istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı (sırasıyla; p<0,044, p<0,001 ve p<0,001). CBZ kullanan gebeler ile kontrol grubu arasında minör anomalilerin sıklığı açısından istatistiksel olarak anlamlı fark bulunurken, majör anomaliler ve davranış kusuru arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmadı (sırasıyla; p=0,116, p<0,018 ve p<0,116). Gebelikte anti-epileptik tedavi almasına rağmen, iki veya daha fazla nöbet geçiren gebelerde majör ve minör anomali sıklığı kontrol grubuna göre anlamlı olarak fazla saptanırken, davranış kusuru açısından anlamlı bir fark saptanmadı (p>0,05).

Sonuç: Epileptik atakların/anti-epileptik tedavinin anomali sıklığını artırması gebelerde önemli bir handikap oluşturmaktadır. Teratolojik danışmada; epileptik hastalarda gebeliğin planlanarak yapılması, özellikle gebeliğin ilk trimesterinde kombine tedaviden sakınılması ve yan etkisi en az olan tek bir ilacın tercih edilmesi, şayet bu tıbben mümkün değilse doz ayarlaması yapılarak en etkili ve en düşük dozda mono/kombine tedaviye devam edilmesi önerilmektedir.