Mariam Kavakcı

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü, Ankara, Türkiye; Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sinirbilim Bölümü, Ankara, Türkiye

Anahtar Kelimeler: Rehabilitasyon, travmatik beyin hasarları, inme, kognitif bozukluk, invaziv olmayan beyin stimülasyon

Özet

Kognitif bozukluklar, özellikle travmatik beyin hasarı ve serebrovasküler olay geçirmiş bireylerde yaygındır. Kognitif bozuklukların tedavisinde, rehabilitasyon yaklaşımlarının etkinliği sınırlıdır. Bu alanda son on yılda, invaziv olmayan beyin stimülasyonu ve modülasyon yöntemlerinin kullanımı giderek daha fazla artmıştır. Bu makale, iki invaziv olmayan teknolojinin, transkraniyal manyetik stimülasyonun ve transkraniyal doğru akım stimülasyonunun beyin hasarı ve inme geçirmiş olan popülasyonlarda kullanımına ilişkin son çalışmaları ve kanıtları gözden geçirmektedir. Sonuçlar, nörotipik yetişkinlerde kognitif gelişim için nörostimülasyon kullanımına yönelik kanıtların daha pozitif olduğunu, kaza veya inme geçirmiş popülasyonlarda ise kullanımının yeterince sonuç veremediğini göstermektedir. Literatürde, nörostimülasyonun kognitif ölçütler üzerindeki olumlu etkisini ortaya koyan kısıtlı sayıda çalışma vardır. Sonuçların birçoğu, rehabilitatif müdahalelerle karıştırılmaktadır ve etkileri oldukça değişkendir. İnvaziv olmayan beyin stimülasyon tekniklerinin, kognitif bozuklukların giderilmesinde, tek başına kullanıldığında terapotik potansiyelini değerlendirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu bir gerçektir. Çift-kör randomize kontrollü araştırmalar da dahil olmak üzere güçlü metodolojisi olan daha büyük klinik deneyler, bu yöntemlerin translasyonel uygulama için kullanımını doğrulamak için gereklidir. Çelişkili kanıt temeli göz önüne alındığında, nörostimülasyon teknikleri kullanıldığında öncelik kognitif ve fiziksel tedavilere verilmelidir.