Kadınlarda Akut İskemik İnmenin Etiyolojik Alt Tipleri, Risk Faktörleri ve Erken Dönem Prognozu

Eda Aslanbaba Bahadır1, Mine Hayriye Sorgun1, Zerin Özaydın Aksun1, Tehran Allahverdiyev1, Onur Bulut1, Şeyda Erdoğan1, Fatma Tuğra Karaarslan1, Aygül Nadirova1, Büşra Ölmez1, Canay Önder1, Turgut Şahin1, Ömer Eray Yalap1, Zehra Yavuz1, Abdullah Yasir Yılmaz1, Mustafa Erdoğan2, Canan Togay Işıkay1

1Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
2Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye

Anahtar Kelimeler: Akut iskemik inme, kadın, etiyoloji, risk faktörleri, prognoz

Özet

Amaç: Kadınlarda erkeklere göre iskemik inmeye bağlı mortalitenin daha yüksek ve prognozun daha kötü olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmanın amacı kadınlarda akut iskemik inmenin etiyolojik alt tiplerini, risk faktörlerini ve erken dönem prognozunu belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Kadınlarda erkeklere göre iskemik inmeye bağlı mortalitenin daha yüksek ve prognozun daha kötü olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmanın amacı kadınlarda akut iskemik inmenin (Aİİ) etiyolojik alt tiplerini, risk faktörlerini ve erken dönem prognozunu belirlemektir.

Bulgular: Ocak 2011 ve Mayıs 2017 arasında Aİİ nedeniyle hastanemize başvuran 957 hasta çalışmaya alınmıştır. Hastaların kayıtları incelenerek demografik verileri, risk faktörleri, başvuru Ulusal Sağlık İnme Enstitü Ölçeği (NIHSS) skorları ve taburculuk sonrası modifiye Rankin Skalası (mRS) skorları ile klinik seyirleri kaydedilmiştir. İnme subtipleri otomatize “The Automated Causative Classification System” kullanılarak tespit edilmiştir. Bulgular: Hastaların 432’si kadın (%45,1), 525’i erkekti (%54,9). Kadın hastaların ortalama yaşı 71,2±14,7 iken, erkek hastalarınki 67,2±12,9 olarak saptandı. Aİİ ile başvuran kadın hastaların erkeklere göre daha ileri yaşta olduğu görüldü (p<0,001). Atriyal fibrilasyon (AF) ve konjestif kalp yetmezliğinin kadınlarda daha fazla olduğu saptandı (p<0,001). Öte yandan koroner arter hastalığı erkeklerde daha fazla idi (p=0,001). Ortalama NIHSS skoru kadınlarda anlamlı olarak daha yüksekti (p<0,001). Rekürren inme ve hastanedeki mortalite oranları açısından fark saptanmazken, taburculuk sonrası mRS 2 veya üzerinde olan hastaların sayısının, kadın grubunda anlamlı olarak daha yüksek olduğu görüldü (p=0,021). Kadınlarda en sık görülen iskemik inme etiyolojisi kardiyoembolizm (%48,4) iken, erkeklerde büyük arter aterosklerozuydu (%31,6). Çoklu regresyon analizi yapıldığında Aİİ’li hastalarda kadın cinsiyet ile AF ve kardiyo-aortik embolizm arasında anlamlı ilişkili bulunmuştur (p<0,05).

Sonuç: Bizim serimizde kadınlarda Aİİ’nin daha şiddetli geliştiği ve daha fazla özürlülük yarattığı tespit edilmiştir. Kadın hastalarımızda öncelikli altta yatan inme nedeninin AF olduğu görülmüştür. Bu veriler; ileri yaş kadın popülasyonda AF taramalarının ve antikoagülan tedavi profilaksisinin önemini ortaya koymaktadır.