Türk Erişkin Orak Hücreli Anemi Hastalarında Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği ile Kognitif Bozukluğunun Taranması ve Nörolojik Komplikasyonların Değerlendirilmesi
Nazan Şimşek Erdem1
, Ramazan Erdem2, Erdal Kurtoglu2, Gönül Oktay3
1Akdeniz Universitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Kliniği, Antalya, Türkiye
2Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hematoloji Kliniği, Antalya, Türkiye
3Hatay Devlet Hastanesi, Talasemi Merkezi Kliniği, Hatay, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Bilişsel bozukluk, orak hücreli anemili erişkin, Monteral Bilişsel Değerlendirme testi, nörolojik komplikasyonlar, Türkiye popülasyonu
Özet
Amaç: Orak hücre anemili (OHA) erişkin hastaların Montreal Bilişsel Değerlendirme (MoCA) testi ile bilişsel işlevlerini değerlendirmek ve bu hastalarda sık karşılaşılan merkezi sinir sistemi komplikasyonlarınını belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 100 OHA tanılı erişkin hasta ve 82 sağlıklı kontrol grubu dahil edildi. Kontrol grubu ile hasta grup yaş, cinsiyet ve eğitim açısından eşleştirildi. Tüm hastaların demografik bilgileri ve laboratuvar değerleri kaydedildi. Hastalar kronik veya sık aralıklı baş ağrısı, iskemik veya hemorajik inme, epilepsi, serebral venöz sinüs trombozu gibi yaygın santral sinir sistemi komplikasyon öyküleri olup olmadığı açısından sorgulandı. Çalışmaya alınan tüm bireylerin bilişsel fonksiyonları MoCA testi ile değerlendirildi.
Bulgular: Yüz OHA’lı hastanın 38’inde kronik veya tekrarlayan baş ağrısı, 10’ununda depresyon öyküsü, 4’ünde iskemik inme öyküsü vardı. Hiçbir hastada epilepsi, hemorajik inme ve serebral venöz sinüs trombozu öyküsü yoktu. Hastaların medyan MoCA skorları kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşüktü (p<0,001). Hastaların %50’sinde 21 puanın altında MoCA skorları gözlendi. Hastaların MoCA total puanları yaş ile negatif, eğitim düzeyi ile pozitif korelasyon gösterdi (r=-0,181 p=0,015, r=0,483 p<0,001). Kronik veya tekrarlayan baş ağrısı öyküsü düşük MoCA skoru ile anlamlı derecede ilişkili idi (p=0,003).
Sonuç: OHA’lı Türk erişkin hastalarda en sık görülen nörolojik semptom bilişsel bozukluktu. MoCA testi, OHA’lı hastalarda bilişsel bozukluğu değerlendirmek ve takip etmek için yararlı ve kolay bir tarama testi olabilir. Erişkinlik döneminde iskemik inme bir hastada gözlendi. İki hastada iskemik inme nedeniyle ciddi nörolojik sekel bulguları gözlendi.