Türk Hastalarda PSEN1 p.E318G Varyantı ile APOE Polimorfizmi ve Alzheimer Hastalığı Arasındaki İlişki
Gamze Güven1
, Haşmet Hanağası2, Ebba Lohmann3, Nihan Erginel Ünaltuna1, Hakan Gürvit2, Rukiye Aslan1, Çağla Dönmez1, Başar Bilgiç2
1İstanbul Üniversitesi, Aziz Sancar Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü, Genetik Bölümü, İstanbul, Türkiye
2İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Birimi, İstanbul, Türkiye
3Tübingen Üniversitesi, Hertie Klinik Beyin Araştırmaları Enstitüsü, Nörodejeneratif Hastalıklar Anabilim Dalı, Tübingen, Almanya; DZNE, Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi, Tübingen, Almanya
Anahtar Kelimeler: Alzheimer hastalığı, presenilin-1, E318G varyasyonu, APOE ε, 4
Özet
Amaç: Presenilin-1 (PSEN1) genindeki mutasyonlar, erken başlangıçlı ailevi Alzheimer hastalığı (AH) ile ilişkilendirilmiştir ve bu mutasyonlar çoğunlukla tam penetrans gösterir. Ancak PSEN1 geninin 9 ekzonundaki p.E318G varyantı bunlar içinde bir istisnadır. p.E318G varyantının AH hastaları dışında demans olmayan kontrollerde de gösterilmesi, onun nadir bir polimorfizm ya da düşük penetranslı bir mutasyon olabileceğini düşündürmektedir. Bu varyantın AH’de patojenik rolü olup olmadığını araştıran ve birçok farklı popülasyonda gerçekleştirilen çalışmalarda çelişkili sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışmada, AH hastalarında ve kontrollerde PSEN1 p.E318G varyantının ve APOE genotiplerinin sıklığını belirlemeyi ve Türk kohortunda AH riski ile ilişkili olup olmadıklarını araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 217 ailevi AH ve 153 sporadik AH hastası ve 402 kontrol dahil edildi. Hasta ve kontrollerin p.E318G ve APOE genotipleri hidroliz problar kullanılarak gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu yöntemi ile belirlendi.
Bulgular: p.E318G varyantı beş ailevi AH hastası, üç sporadik AH hastası, ve on bir kontrol örneğinde bulundu. Ailevi ve sporadik formlarda hastalar ve kontroller arasında p.E318G varyantının dağılımı açısından anlamlı bir farklılık görülmedi. APOE ε4 allel taşıyıcılarının taşımayanlara göre AH riskinin hem ailesel [olasılık oranı (OO): 3,67, %95 güven aralığı (GA): 2,69-4,99, p<0,001] hem de sporadik olgularda (OO: 2,91, %95 GA: 2,06-4,10, p<0,001) artmış olduğu bulundu. APOE ε4 allelin yokluğunda veya varlığında p.E318G varyantının dağılımında hastalar ve kontroller arasında anlamlı bir farklılık bulunmadı.
Sonuç: Çalışmamızın sonucunda elde edilen veriler Türk AH hastalarında PSEN1 p.E318G varyasyonunun tek başına ya da APOE ε4 aleli ile birlikte AH riski ile ilişkili olmadığını göstermiştir. Bununla birlikte, tek başına APOE ε4 alelinin hem ailesel hem de sporadik formlarda AH için önemli bir risk faktörü olduğu görülmüştür.