Serum Endocan Düzeyleri Relapsing-Remitting Multipl Sklerozda Bir Vasküler Belirteç Olabilir mi?

Arife Çimen Atalar1, Mesrure Köseoğlu2, Nurettin Yavuz1, Yüksel Erdal1, Osman Oğuz3, Ufuk Emre1

1Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji kliniği, İstanbul, Türkiye
2Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
3Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Biokimya Kliniği, İstanbul, Türkiye

Anahtar Kelimeler: Endocan, ESM-1, multipl skleroz, biomarker, enflamasyon

Özet

Amaç: Multipl skleroz (MS), santral sinir sisteminde demiyelinizasyon ve aksonal hasara yol açan kronik dejeneratif ve enflamatuvar bir hastalıktır. Patogenezi halen tartışmalı olsa da, altta yatan immün aracılıklı bir enflamatuvar yanıtın varlığı kabul edilmektedir. Endotelyal hücre spesifik molekül-1 (ESM-1) (endocan), endotel hücrelerinden sitokinlerin kontrolü altında salınan ve özellikle vasküler endoteli içeren enflamasyon esnasında salınımı artan bir moleküldür. Bu çalışmada serum endocan düzeyleri ve diğer hematolojik enflamasyon belirteçleri olan C-reaktif protein (CRP) ve eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) seviyelerinin, relapsingremitting MS (RRMS) ve sağlıklı kontroller arasında kıyaslanarak, RRMS de vasküler endotelyal disfonksiyonun rolünün araştırılması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya remisyon evresinde olan 64 RRMS hastası ve 37 sağlıklı kontrol dahil edildi. Hematolojik parametreler (ESR ve CRP) ve serum ESM-1 seviyeleri enzim-aracılıklı immünoabsorbsiyon yöntemi ile çalışıldı. Sonuçlar iki grup arasında istatistiksel olarak kıyaslandı.

Bulgular: Hasta ve kontrol grupları arasında CRP ve ESR bakımından anlamlı bir fark bulunamadı (sırasıyla; p=0,861 ve p=0,76). Hasta grubunun serum endocan seviyeleri sağlıklı gruba oranla anlamlı düzeyde yükselmişti (p=0,045). Tedavi almakta olan ve almayan, ile komorbid hastalığı olan ve olmayan hasta grupları arasında serum endocan seviyeleri bakımından anlamlı farklılık bulunamadı (sırasıyla; p=0,565, p=0,169). Serum endocan seviyelerinin prediktif değeri %62,0 eşik değeri 9124,7326 pg/l, sensitivitesi %68,8 ve spesifitesi %54,1 olarak bulundu.

Sonuç: Serum endocan seviyelerinin RRMS hastalarında remisyon evresinde yükselmesinin, RRMS’de vasküler enflamasyonun rolünü destekleyebileceğini düşünmekteyiz. Bu konuda daha geniş hasta sayıları ile yapılacak çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.