İstirahat EEG Aktivitesi Alzheimer Hastalığını Amnestik Hafif Kognitif Bozukluk ve Sağlıklı Bireylerden Ayırt Edebilir

Özgecan Kaya1, Duygu Hünerli Gündüz2, Deniz Yerlikaya2, Görsev G. Yener3

1Sakarya Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Sakarya 54100, Türkiye
2Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sinirbilimler Anabilim Dalı, İzmir 35340, Türkiye
3İzmir Biyotıp ve Genom Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Yerleşkesi, İzmir 35340, Türkiye; İzmir Ekonomi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İzmir, Türkiye

Anahtar Kelimeler: Alzheimer hastalığı, hafif kognitif bozukluk, istirahat EEG’si, delta, teta

Özet

Amaç: Bu çalışmada, amnestik hafif kognitif bozukluk (aHKB) ve Alzheimer hastalığı (AH) olan bireylerin istirahat elektroensefalografi (EEG) aktivitelerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Yirmi AH ve 20 aHKB tanılı bireyler ile demografik açıdan eşleştirilmiş 20 sağlıklı gönüllü çalışmaya dahil edilmiştir. Dört dakikalık, gözler kapalı durumda EEG kaydı uluslararası 10-20 sistemine göre alınmıştır. İki saniyelik dilimlere ayrılan EEG verisine hızlı fourier dönüşümü uygulanmıştır. Grupların delta (0,5-3,9 Hz), teta (4-7,8 Hz), alfa 1 (8-10,4 Hz), alfa 2 (10,5-13 Hz) ve beta (13-30 Hz) olmak üzere tüm frekans bantlarındaki güç değerleri ölçülmüştür. EEG analizleri tekrarlanan ölçümlerle ANOVA ile yapılmıştır. İstatistiksel açıdan anlamlı bulunan frekans bantlarındaki güç değerlerinin gruplardaki ayırt ediciliğinin belirlenmesi ROC eğrisi (Alıcı İşletim Karakteristikleri, Receiving Operating Characteristics) ile analiz edilmiştir. Kognitif skorlar ve her bir frekanstaki güç değerleri arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir.

Bulgular: Delta [F(2,57): 8,353; p=0,001], teta [F(2,57): 5,038; p=0,010], alfa [F(2,57): 3,837; p=0,027] ve alfa 1 [F(2,57): 4,209; p=0,020] gücü ölçümlerinde ana grup etkisi bulunmuştur. Ayrıca, anterior-posterior elektrot yerleşimi x grup etkileşim etkileri delta [F(6,171): 2,621; p=0,038] ve teta [F(6,171): 3,537; p=0,020] gücünde saptanmıştır. AH olguları yüksek delta ve teta gücü ile sağlıklı gönüllüler ve aHKB grubundan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır (tümü için; p<0,040). Ayrıca, sağlıklı gönüllülere kıyasla, AH grubu düşük alfa ve alfa 1 gücü göstermiştir (tümü için; p<0,026). ROC eğrisi analizlerinde, delta gücünün AH’yi aHKB’den >1,71 kesme puanı ile santral elektrotlarda, sağlıklı kontrollerden >1,73 kesme puanı ile parietal elektrotlarda %80 duyarlılık ve %80 özgüllük ile ayırt edebildiği görülmüştür. Ayrıca grupların kognitif skorları ve farklı frekans bantlarındaki güç değerleri arasında orta düzeyde korelasyonlar saptanmıştır.

Sonuç: Bu çalışma, istirahat EEG’sinde delta ve teta aktivitesinin hem AH’de kognitif durumun bir belirteci olarak hem de aHKB’den ayırt edilmesindeki önemine işaret etmektedir.