Alzheimer Hastalığının İmmunopatogenezi
Ceyla İRKEÇ
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı
Anahtar Kelimeler: Alzheimer Hastalığı, immunopatogenez, Abeta, tau, sitokinler, kemokinler, inflamasyon, apopitoz.
Özet
Alzheimer Hastalığı (AH), çeşitli risk faktörleri ve değişik etyopatogenetik unsurlar içeren, kompleks bir sendromdur. Hastalığın ana histopatolojik bulguları plak ve nörofibriler yumaklardır (NFY). Plaklar hücre dışı depozitler olup amiloid beta (A-Beta) içerirler. Yumaklar nöronal kayba neden olan anormal fosforile olmuş mikrotubul proteini olan Tau proteininden oluşan filamantöz intranöronal inklüzyonlardır. Plaklarla birlikte olan nöronal fragmanlar ve ipliksi aksonal ve dentritik fragmanlarda da PH-Tau bulunmaktadır. Distrofik noritik plakla, Tau protein ve A-beta yoğunluğunun artması sonuçta nöron ve snaps kaybına neden olarak hastalardaki entelektüel gerileme ile korelasyon göstermektedir. Senil plaklardaki nörodestruktif olaylarda nöroimmun mekanizmaların rolü şüphe götürmez bir bulgu olup, plaklarda pek çok immun reaksiyona katılan faktörler bulunmaktadır. Bunlar içinde sitokinler, kemokinler, kompleman proteinleri ve reseptörleri, akut faz reaktanları dikkat çekmektedir. Beyindeki önemli inflamasyon komponentlerinden olan ve plak kenarında bulunan mikroglia hücreleri A-beta tarafından aktive edilmektedir. APP, PS 7 ve PS2 mutasyonları A-beta değişimleri ile birlikte gitmekte olup, fosforile tau pozitif nöritler ve A beta artışı görülmektedir. Geç başlayan tipde ise Apolipoprotein E4 (ApoE4) önemli bir risk faktörü olarak görülmektedir. Hastalarda periferal kanda immun parametrelerde çeşitli değişiklikler olup, hücresel ve humoral immunite etkilendiği belirlenmiştir. Bu nedenle, hastalığın immunopatogenezini anlayabilmek için beyin dokusunda direkt olarak oluşan immunolojik reaksiyonların yanısıra periferal kandaki immunolojik değişiklikler ve etkileşmeleri gözden geçirilecektir.