Epilepsi Araştırmalarında Kullanılan Hayvan Modelleri

Özet

Epilepsi "inme"den (stroke) sonra en yaygın gözlenen nörolojik hastalıktır ve dünyada elli milyondan fazla epilepsi hastası bulunmaktadır. Epilepsi tek başına bir hastalık olmaktan çok beyin ile ilişkili farklı sendromların birlikte ortaya çıkması ile karakterize bir durumdur. Epilepsiler beyindeki odakları ve mekanizmaları farklı olabilen çeşitli tiplerde ortaya çıkarlar. Epilepsilerin ilaçla rasyonel bir tedavisi yoktur. İlaçla tedavide epileptik nöbetlerin ortaya çıkmasının ve/veya yayılmasının önlenmesine yönelik çeşitli antikonvulsan ilaçlar kullanılır. Çoğu epilepsi tipinin mekanizmasının henüz net olarak anlaşılamamış olması ve epileptik nöbetlerin önlenmesine yönelik tedavinin yan etki riski ile birlikte uzun süreli kronik ilaç kullanımını gerektirmesi, rasyonel tedaviye yönelik yeni ve daha spesifik ilaçların geliştirilmesini önemli kılmaktadır. Etik kurallar gereği insanda deneysel epiLepsi, çalışmalarının son derece kısıtlı olması, epileptik deney hayvanı modellerinin geliştirilmesini gündeme getirmiştir. Günümüzde insanda gözlenen çeşitli epilepsi alt tiplerinin oluşturulabildiği bir çok deney hayvanı modeli epilepsi araştırmalarında kullanılmaktadır. Epilepsi esas olarak nöroloji biliminin bir araştırma alanıdır. Bununla beraber, özellikle in vivo koşullarda deney hayvanlarında oluşturulan epilepsilerin çoğunda araştırıcılar epileptik nöbetin şiddetini ve nöbet üzerine ilaçların etkisini değerlendirirken deney hayvanının davranışını da gözlemlerler. Bu yönü ile epilepsi aynı zamanda deneysel psiko(armakolojinin de çalışma alanı içine girmektedir. Bu çalışmada epileptik hayvan modelleri ve bu modeller üzerinde nasıl çalışılabileceği ile ilgili güncel bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır.