Esansiyel Tremorlu Hastalarda Yeti Yitimi ve Öz Bakım Gücünün Günlük Yaşam Aktiviteleri Üzerine Etkisi
Murat Gültekin1
, Sevil Biçer2, Aysun Çidem2, Recep Baydemir1
1Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye
2Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Kayseri, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Esansiyel tremor, öz bakım gücü, günlük yaşam aktiviteleri
Özet
Amaç: Esansiyel tremor (ET), genel popülasyonda en sık görülen hareket bozukluğudur. Hastaların %90’ı ellerinde ve kollarında tremor yaşarlar. ET’li hastalar genelde motor işlevlerin kontrolünde problem yaşarlar. Bazıları yeme, içme, yazma gibi günlük yaşam aktivitelerinde (GYA) ciddi problemlerle başa çıkmak durumunda kalırlar. Dolayısıyla, ET hastalarda yeti yitimine sebep olabilir ve öz bakım problemlerine yol açabilir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda ET’li hastaların %73’ü GYA’da zorluklar yaşadığını bildirmişlerdir. Bu çalışmanın amacı, ET’li hastalardaki yeti yitimi ve öz bakım gücünün GYA üzerine etkilerini araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 50 ET’li hasta dahil edildi. Hastalara kısa yeti yitimi anketi, öz bakım gücü ölçeği, Katz GYA indeksi ve Fahn Tolasa Marin tremor ölçeği uygulandı.
Bulgular: Hastaların %58’i (n=29) kadın katılımcılardan oluştu. Hastaların yaş ortalaması 62,1 idi. Hastaların %72’sinde ET ellerdeydi. Hastaların yarısından fazlasının (%52) Fahn Tolasa Marin tremor ölçeğine göre 2. seviyede oldukları tespit edilmiştir. Hastaların %62’sinde yeti yitimi mevcuttu. Genel olarak erkeklerin aksine, ortalama yeti yitimi skorları kadınlarda anlamlı olarak daha yüksekti. Ayrıca, yeti yitimi ile GYA arasında pozitif bir ilişki bulundu. Ek olarak, öz bakım gücü ile GYA arasında da anlamlı bir ilişki raporlandı.
Sonuç: Çalışma gösteriyor ki, hastalığın düzeyi arttıkça, yeti yitimi skorları da artıyor. Ayrıca, ET’li hastaların yeti yitimi ağırlaştıkça, hastaların öz bakım güçleri düşüyor. Buna ek olarak, kişilerin GYA’ya bağımlılığı da tespit edilmiştir.