Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Veri Bankası: Levodopa Kullanan 555 Parkinson Hastasında Motor Komplikasyonların Değerlendirilmesi

Özet

Bilimsel Zemin: Parkinson hastalığı (PH) tedavisinde kullanılan levodopa (LD), günümüzde altın standart özelliğini halen korumakla birlikte, kronik kullanımında hemen her hastada doz sonu fenomeni (DSF) ve diskinezi (DK) gibi motor komplikasyonların geliştiği bilinir. Amaç: On yılı aşan bir süre içinde polikliniğimize başvurmuş olan ve levodopa kullanan 555 Parkinson hastasında, motor komplikasyonların gelişme oranları ve bunların gelişmesi üzerinde etkili olabilecek değişkenlerin incelenmesi amaçlandı.
Gereç ve yöntemler: Bu retrospektif çalışmaya, Hareket Bozuklukları Birimimize Ocak 1990 ile Temmuz 2001 yılları arasında başvuran ve PH tanısı almış olan 647 hasta arasından levodopa kullanan 555 hasta dahil edildi. Motor sorunların gelişme durumuna göre, DSF ve DK (+) ve (-) olmak üzere alt gruplara ayrılan hastalarda aşağıdaki parametreler kıyaslandı: hastalığın ilk semptomunun başlangıç yaşı, hastalık süresi, ilk semptom ile DSF veya DK gelişimi arasındaki süre, ilk semptomdan LD başlanmasına kadar geçen süre, LD başlama dozu, LD kullanma süresi, LD başlanmasından DSF veya DK gelişimi arasında geçen süre, ilk semptomdan bir dopamin agonisti (DA) verilmesine kadar geçen süre, hastaların son muayenelerinde elde edilen Hoehn&Yahr (H&Y) evreleri ve Birleşik Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği (BPHDÖ) toplam puanları.
Sonuçlar: Çalışmadaki 555 hastanın 257'sinde (%46) DSF, 167'sinde (%30) DK saptandı. DSF(+) hastalarda beraberinde DK'nin de bulunması DSF(-) olanlara göre daha fazlaydı (p<0.001). ilk semptom başlama yaşı ortalamaları DSF(+) ve DK(+) gruplarında (-) gruplara göre anlamlı olarak erken bulundu (sırasıyla 64 ve 67 yıl; 65 ve 67 yıl, p<0.001). Hastalık süresi ortalamaları DSF(+) ve DK(+) gruplarda diğerlerine göre anlamlı olarak uzun bulundu (sırasıyla 9 ve 4 yıl; 10 ve 5 yıl, p<0.0001). ilk semptom ile DSF ve DK gelişmesi arasında geçen süreler ile ilk semptomdan sonra LD'ya başlanması arasında geçen süreler, tüm gruplarda farksızdı. LD başlangıç dozu DSF(+) ve DK(+) gruplarda anlamlı olarak yüksek bulundu (sırasıyla 300 ve 232 mg/gün; 292 ve 251 mg/gün, p=0.001). DSF(+) ve DK(+) gruplarda bir DA'ne başlanmasının (-) gruplara kıyasla daha geç olduğu saptandı (p<0.001 ). Her iki grupta da motor komplikasyon gelişimi ile H&Y evreleri arasındaki farklılık anlamlıydı (DSF grubu p<0.001, DK grubu p=0.002). Son muayenelerindeki toplam BPHDÖ puanları, DSF(+) ve DK(+) olgularda diğerlerine göre daha yüksek bulundu (sırasıyla 36 ve 27 (p<0.001 ); 34 ve 30 (p=0.02)).
İzlenimler: Hastane-temelli serimizde, PH'da motor komplikasyonların gelişmesinde; hastalığın ilk semptomunun erken yaşta başlaması, hastalık süresinin uzun ve evresinin ileri olması, LD kullanma süresinin uzun ve başlangıç dozunun yüksek olması, ve tedaviye dopamin agonistlerinin geç eklenmesi belirleyici unsurlar olarak dikkatimizi çekti. İlk PH semptomundan sonra LD'ya başlanması arasında geçen süreler, motor komplikasyon olan ve olmayan hastalarda farksızdı.