İnsomninin Epidemiyolojisi, Patogenezi ve Nonfarmakolojik Tedavisi Üzerine Bir Güncelleme

Özet

Bilimsel zemin: insomnia en sık görülen uyku bozukluğudur. insomnia,

yaygın olarak uykuya başlama zorluğu ya da uyku bütünlüğünün

bozulması (uyku devamlılığı zorluğu) olarak tanımlanabilir ise de daha

nadir olarak uykunun dinlendirici olmaması olarak da tanımlanmıştır.

insomnia, her ne kadar, coğunlukla ya primer bir uyku bozukluğu yada

diğer uyku, psikiyatrik, veya tıbbi rahatsızlıklara bağlı sekonder olarak

gelişmiş bir uyku bozukluğu olarak sınıflanabilirse de, pratikte insomnia

semptomunun altında yatan gerçek nedeni bulmak sıklikla zordur yada

birden fazla neden olabilir. Yaşlı yetişkinler, bayanlar, ve psikiyatrik veya

tıbbi rahatsızlıkları olanlar insomnia risk grubundadır. insomnia, kişinin

sosyal fonksiyonlarında bozulma ve yaşam kalitesinde düşme, psikiyatrik

bozukluklar geliştirmeye eğilimi, ve artmış sağlık harcamaları gibi ciddi

sosyal, tıbbi, ve finansal sorunlara neden olabilir. insomnia hastasının klinik

değerlendirmesi, (sıklıkla uyku bozuklukları soru formu, uyku çizelgesi, ve

psikolojik testler ile desteklenmiş) dikkatlice alınmış bir anamnez üstünde

temellendirilir. Polysomnography, sadece belirl i uyku bozukluklarından

şüphelenilen seçilmis vakalarda endikedir.

D e ğ e r le n d i r m e: insomnia hastalarının büyük bir bölümü doktorları

tarafından teşhis edilmemiş ve dolayısı ile tedavi edilememiş olduğundan, bu

hastaların çoğu hatırı sayılır oranda kişisel, iş yaşamı ve sağlıkla ilgili

problemlere maruz kalırlar. insomnia değişik presipite edici olaylar tarafından

tetiklenebilir, ama insomnia bir kere kronik hale geldiğinde, psikolojik ve

davranış faktorleri, uyku bozukluğunun zaman içinde daha da

müzminleşmesinde ve kötüleşmesinde, hemen her zaman, rol oynar. Primer

insomnia'nin psikolojik ve davranış terapileri su yöntemleri kapsar; uyku

sınırlama, uyaran control tedavisi, relaxation eğitimi, cognitive stratejiler, ve

bu yöntemlerin bir kombinasyonu olabilir, ki bu aynı zamanda insomnia’nin

cognitive-behavior tedavisi olarak da adlandırılır. Kontrollü klinik

çalışmalarının sonuçları, primary insomnia hastalarının %70-80’inin

cognitive-behavior tedavisinden kısmen yararlandığını göstermektedir. Buna

rağmen bu hastaların sadece %20-30’u tüm insomnia semptomlarından

tamamıyla kurtulup “normal uyku” ya döner.

i z l e n i m l e r: Klinik calışmalar, uykudaki bu düzelmenin, tedavinin

bitmesinden iki sene sonraya kadar oldukça iyi muhafaza edildiğini

göstermiştir. Kanıtlar, insomnia tedavisinde psikolojik ve davranış

yaklaşımlarının etkili olduğunu göstermesine rağmen, bu tedaviler

günümüzde kolay ulaşılabilir değildir ve doktorlar tarafından yaygın olarak

k u l l a n ı l m a m a k t a d ı r.