Diabetes Mellituslu Hastalarda Kognitif Fonksiyonların Nöropsikolojik-Nörofizyolojik Testlerle Değerlendirilmesi
Sevda Erer1, Mustafa Bakar1, Faruk Turan1, Semra Akgöz2
1Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı, Bursa
2Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Ana Bilim Dalı, Bursa
Anahtar Kelimeler: diabetes mellitus, demans, kognitif disfonksiyon, minimental durum muayenesi, olayla ilişkili potansiyeller
Özet
AMAÇ: Çalışmamızda tip 2 Diabetes mellitus (DM) tanısı almış hastalarda, diyabetin süresi, seyri, sekonder komplikasyonları göz önünde bulundurularak, kognitif fonksiyonların ne oranda yıkıma uğradığı ve hangi modalitelerde bozulmalar olduğu, transkraniyel doppler (TCD), minimental durum muayenesi (MMDM), nöropsikometrik testler (NPT), olaya ilişkin endojen uyarılmış potansiyeller (OİP: işitsel ve görsel P300 latansları) kullanılarak gösterilmeye çalışıldı.
YÖNTEMLER: Daha önce tip 2 DM tanısı alan, yaşları 40-65 arası (ortalama 53) olan, 29’u kadın 19’u erkek toplam 48 olgu ile aynı yaş grubundaki 10’u erkek, 10’u kadın 20 gönüllü normal olgu çalışmaya alındı. Tüm olgulara rutin biyokimyasal testler, kraniyel bilgisayarlı tomografi (BT) ile kognitif fonksiyonları değerlendirme amaçlı MMDM, NPT ve OİP (işitsel ve görsel P300 dalga latansları) testleri uygulandı. Tüm olgularda TCD ile her iki orta serebral arterden ortalama akım hızları ve pulsatilite indeksleri (PI) ölçülerek kayıt edildi.
BULGULAR: DM’li hasta ve kontrol gruplarının MMDM skorları, işitsel ve görsel P300 dalga latans ölçüm ortalamaları arasında istatiksel olarak anlamlılık saptandı. Olgu ve kontrol grupları arasında, her iki orta serebral arter akım hızları ortalama değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlılık saptanmamasına rağmen, her iki pulsatilite indeksleri arasında anlamlı sonuçlar bulundu. Kognitif fonksiyonları değerlendirme amaçlı uygulanan NPT’de, kontrol ve diyabetik hasta gruplarında özellikle sözel ve görsel bellek ve dikkat modalitelerinde bozulma olduğu görüldü.
SONUÇ: Çalışmamızın, orta yaş grup diyabetik olgular üzerinde yapılması ve kognisyonla ilişkili birçok modalitenin bir arada değerlendirilmiş olması nedeniyle farklı olabileceğini düşünmekteyiz. Ayrıca diabetes mellitusun diğer risk faktörlerinden bağımsız olarak bellek, dikkat gibi kognitif süreçler üzerinde önemli etkileri olabileceğini ve bu yüzden demans gelişiminde diyabet gibi kronik hastalıkların önemli bir unsur olabileceğine dikkat çekmek istedik.