Parkinson Hastalarında El Beceri Ölçümü-36’nın Güvenilirlik ve Geçerliliği

Fatih Söke1, Elvan Özcan Gülşen2, Nigar Esra Erkoç Ataoğlu3, Çağrı Gülşen4, Bilge Koçer5, Ayçe Bora Tokçaer3

1Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Fakültesi, Nörolojik Fizyoterapi-Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Ankara
2Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara
3Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara
4Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara
5Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Ankara

Anahtar Kelimeler: El beceri ölçümü-36, el becerisi, Parkinson hastalığı, güvenilirlik, geçerlilik

Özet

Amaç: El becerisinde bozulma, Parkinson hastalığı (PH) olan bireylerde en fazla engelleyici semptomlardan biri olmasına rağmen, el becerisini değerlendirmek için güvenilir ve geçerli hasta tarafından bildirilen sonuç ölçümü (PROM) bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu çalışma: (1) PH’de el beceri ölçümü-36’nın (EBÖ- 36) test-tekrar test güvenilirliğini; (2) EBÖ-36 puanlarındaki minimal saptanabilir değişimi (MSD); (3) EBÖ-36 puanlarının eşzamanlı ve bilinen gruplar geçerliliğini; ve (4) sağlıklı bireylerden PH’leri en iyi ayıran kesme puanını araştırmayı amaçladı.

Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel bir çalışmaydı. EBÖ-36, sınıf içi korelasyon katsayısı (ICC), Bland-Altman grafikleri ve MSD ile hesaplanan test-tekrar test güvenilirliğini belirlemek için 4 hafta sonra tekrarlandı. Eş zamanlı geçerlilik, EBÖ-36 ve dokuz delikli peg testi, Hareket Bozuklukları Derneği Birleşik Parkinson Hastalığı Derecelendirme ölçeği (HBD-BPHDÖ), HBD-BPHDÖ II, HBD-BPHDÖ III, Hoehn ve Yahr evresi ve 8 maddelik PH anketi arasındaki korelasyonlar kullanılarak değerlendirildi. Bilinen gruplar geçerliliği, Parkinson hastaları ve sağlıklı bireyler arasında EBÖ-36 puanlarının karşılaştırılmasıyla belirlendi. Alıcı işletim karakteristiği analizi Parkinson hastalarını sağlıklı bireylerden en iyi ayırt eden EBÖ-36’nın kesme puanını belirlemek için kullanıldı.

Bulgular: Otuz altı Parkinson hastası ve 32 sağlıklı birey dahil edildi. Mükemmel test-tekrar test güvenilirliği bulundu (ICC: 0,953). Bland-Altman grafiği yüksek bir uyum gösterdi. MSD 2,33’tü. EBÖ-36 diğer sonuç ölçümleri ile orta ila yüksek korelasyonlara sahipti (korelasyon katsayıları -0,473 ile -0,763 arasındaydı, p<0,05 hepsi için). EBÖ-36’da; Parkinson hastaları sağlıklı bireylerden daha düşük puanlara sahipti (p<0,001). 76,50’lik kesme puanı, sağlıklı bireylerden Parkinson hastalarını en iyi ayırt eder.

Sonuç: EBÖ-36, Parkinson hastalarında el becerisini değerlendirmek için güvenilir ve geçerli bir ölçümdür. Ayrıca, Türk popülasyonunda Parkinson hastaları için el becerisinin değerlendirilmesinde klinik olarak kullanılabilir tek PROM’dur.