Multipl Sklerozlu Ýþçilerde Ýþe Dönüþ ile Ýliþkili Mesleki ve Bireysel Faktörler

Amaç: Multipl skleroz (MS), genellikle çalýþma çaðýnda (20-45 yaþ) teþhis edilen ve hastalarýn iþ performanslarýný ve çalýþma becerilerini olumsuz etkileyebilen merkezi sinir sisteminin kronik bir hastalýðýdýr. Bu çalýþmanýn amacý, MS’li hastalarda iþe dönüþte mesleki, bireysel ve hastalýkla ilgili faktörleri araþtýrmaktýr.
Gereç ve Yöntem: Bu çalýþma, Eylül 2019’dan Nisan 2020’ye kadar bir nöroloji kliniðine sevk edilen McDonald kriterlerine göre klinik olarak kesin MS’li hastalar üzerinde gerçekleþtirildi. Saðlýk ve Güvenlik Yöneticisi anketi ve Çok Boyutlu Yorgunluk Envanteri anketi iþ stresi ve yorgunluk düzeyini deðerlendirmek için kullanýldý. Engellilik düzeyi, Geniþletilmiþ Sakatlýk Durum Ölçeði’nin (EDSS) doðrulanmýþ versiyonu aracýlýðýyla hastalarda deðerlendirildi. Hastalarýn iþe dönüþ durumuna göre bireyler iþe dönen (tam zamanlý, yarý zamanlý) ve iþe dönmeyen hastalar olarak iki gruba ayrýldý. Daha sonra bu iki grup mesleki, bireysel ve hastalýkla ilgili faktörler açýsýndan karþýlaþtýrýldý.
Bulgular: MS’li 191 hastadan 127’si (%64) taný konulduktan bir yýl sonra iþine döndü. Ýþe dönüþ oraný genç hastalarda, erkeklerde ve relaps ve remisyonlarla seyreden MS’li hastalarda daha yüksekti. Fiziksel iþler, orta düzeyde nörolojik özürlülük (EDSS >3) ve þiddetli yorgunluk baðýmsýz olarak iþsizlikle iliþkilendirildi.
Sonuç: Çalýþmamýzýn bulgularý, ileri yaþ, kadýn cinsiyet, fiziksel bir iþe sahip olma, nörolojik dizabilite ve þiddetli yorgunluðun MS’li hastalarda iþe geri dönmeme ile iliþkili olduðunu göstermiþtir. Çalýþma çaðýndaki gençlerde MS prevalansýnýn yüksek olmasý nedeniyle, istihdamý kolaylaþtýrýcý çalýþma ortamýna iliþkin faktörlerin ayarlanmasý, meslektaþlarýn ve yöneticilerin desteði, bu hastalarda stresin azaltýlmasýnda ve hastalýðýn genel durumunun iyileþtirilmesinde önemli rol oynayabilir.